Jalolova p. M., Xudayberdiyev sh. K. Pedagogika. Psixologiya

Ichki motivatsiyaga misollar:
Yutuqlar
Biz maqsadlarga erishishga va yangi muammolarni hal qilishga intilamiz. Biz o‘z mahoratimizni oshirishni va o‘z qobiliyatimizni boshqalarga ham, o‘zimizga ham isbotlashni xohlaymiz. Odatda, bu tuyg‘u tabiatga xosdir.
Shaxsiy o‘sish.
O‘z-o‘zini takomillashtirishga bo‘lgan ehtiyoj haqiqatan ham ichki motivatsiya. O‘zimiz va tashqi dunyo haqidagi bilimimizni oshirish istagi motivatsiyaning juda kuchli shakli bo‘lishi mumkin. Biz shaxs sifatida o‘rganishga va o‘sishga intilamiz. Shaxsiy o‘sish uchun motivatsiyani o‘zgarishlarga intilishda ham ko‘rish mumkin. Ko‘pchiligimiz dastlab tarbiya yoki boshlang‘ich tayyorgarlikka qo‘yilgan parametrlar va bilimlar bilan cheklangan edik. Ammo shaxsiy o‘sishga turtki bizni ushbu asosiy mezonlarni yaxshilashga va shaxs sifatida rivojlanib, yangi narsalarni o‘rganishga undaydi.
Hokimiyat istagi.
Hokimiyatni xohlash o‘z hayotini boshqarish yoki boshqalarni boshqarish shaklida bo‘lishi mumkin. Birinchi holda, inson muvaffaqiyatga erishadi va o‘zi xohlagan tarzda yashash imkoniyatiga ega bo‘ladi. Boshqa hollarda, boshqalar ustidan hokimiyatga ega bo‘lish istagi, qonun va xatti-harakatlar nuqtai nazaridan odamning eng yaxshi yo‘l tutishiga olib kelishi mumkin. Shunga qaramay, motivatsiyaning bu shakli juda kuchli va insoniyat tarixidan ko‘rinib turibdiki, bu juda keng tarqalgan.
Ijtimoiy motivatsiya.
Ijtimoiy motivatsiyaning namoyon bo‘lishiga odamlarning ma’lum bir ijtimoiy guruhga tegishli bo‘lish istagi kiradi. Masalan, bu "ilg‘or" moda tengdoshlari yoki aloqalari bo‘lgan muvaffaqiyatli odamlar bo‘lishi mumkin. Oddiy so‘zlar bilan aytganda, odamlar boshqa odamlar bilan ijtimoiy aloqaga ehtiyoj sezadilar. Shunday qilib, ko‘pchilik tegishli bo‘lish istagi bo‘lgan ijtimoiy guruhga mos kelish uchun motivatsiyani oladi.
Tashqi motivatsiyaga misollar:
Mukofot
Ushbu turdagi motivatsiya moddiy va nomoddiy mukofotlarni o‘z ichiga oladi. Ko‘pgina odamlar qandaydir tarzda mukofotlanishini bilishar ekan, juda qattiq ishlashga va hatto eng murakkab ishlarni bajarishga tayyor.