Jalilova s. X. Taraqqiyot psixologiyasi va differentsial psixologiya

Yoshlik davrining umumiy tavsifi
Yoshlik – asosiy va eng qadrli yosh davri hisoblanai. Yoshlarning xulq-atvor stereotiplari ko‘p hollarda millatning ijtimoiy yuzi sanaladi.
Ushbu yosh energiyaga boyligi, ko‘pchilik sohalardagi uddaburonlik (til, AKT, biznes va h.) bilan xarakterlanadi. Bu davrda hali hayotdan charchash hollari namoyon bo‘lmaydi. YOshlik davrida boshqa davrlarga nisbatan inson ijodiy faoliyatga qobiliyatliroq, dunyoni va o‘zini o‘zgartirishga qodir bo‘ladi. YOshlik davrida inson maksimal darajaagi ish qobiliyatiga ega bo‘lib, o‘zining jismoniy va psixifizik taraqqiyotida yuqori ko‘rsatkichlarga erishadi.
Yoshlik davrida inson sog‘lom, kuchga to‘la, o‘zini har qanday ishlarga qodir his qiladi, sub’ektiv jihatdan unga engib bo‘lmas to‘siq, qiyinchiliklar yo‘qdek tuyuladi. O‘z g‘oyalarini amalga oshirish uchun yoshlar kechayu-kunduz ishlashga ham tayyor bo‘ladilar.
Ushbu yosh davrida asosiy vazifa – ijtimoiy, professional, oilaviy hayotning barcha jabhalarini qamrab olish, ijtimoiy va shaxslararo rollarning turli-tumanligini o‘zlashtirishdir.
Yoshlik davri chegaralari 23-25 yoshlardan iborat bo‘lib, bu davrning o‘ziga xos xususiyatlardan biri ijtimoiy hayotning barcha jabhalarida kamolga erishgan shaxs sifatida faol ishtirok qilish va ishlab chiqarishda mehnat faoliyatini amalga oshirishdan iborat.
Yoshlarning mehnat faoliyati quydagi 3 ta muhim belgisi bilan boshqa yosh davrlaridan farqlanadi:



Yuqoridagi bosqichlar barcha kasbkor egalariga mos kelsada, lekin ishlab chiqarishga ertaroq va kechroq kirib kelgan odamlar yosh jihatdan tafovud mavjud bo‘ladi.

Hozirgi mutaxassislarning ko‘pchiligi o‘quv yurtlarida nazariy bilimlar bilan amaliy ko‘nikmalar o‘rtasida uzilib qolishlar mavjudligi sababli, mustaqil jamiyatning dastlabki kunlaridan aniq qiyinchiliklarga uchrashadi.bu qiyinchiliklar o‘z mohiyatiga ko‘ra 3 xildir:

1.Ijtimoiy qiyinchiliklar notanish muxit shart-sharoitlari, shaxslararo munosabatlar, mehnat jamoasining saviyasi, undagi kishilarningxarakter xislatlari, ishlab chiqarish jamoasining qadriyatlari, ma’naviyati, an’analari va hakozo.
2.Bilim va bilishga oid qiyinchiliklar: maxsus o‘quv yurtida olgan bilimlardagi uzilishlar, saviyaning cheklanganligi, ijodiy izlanishfaoliyatining zaifligi, tashabbuskorlikning etishmasligi va boshqalar.
3.Mutaxassislik bilan bog‘liq o‘ziga xos qiyinchiliklar; ishlab chiqarishning mohiyati, xususiyati, texnologiya, qurilmalar, asboblar, amaliy ko‘nikmaning bo‘shligi yoki ular bilan etarlicha tanishmaganligi, kasbining iqtisodiy negizini to‘la anglab etmaslik muammolari oldida lol qolish. Bu qiyinchiliklarni engish davrida insonning ruhiy holatlari, jarayonlari va xususiyatlarida miqdor hamda sifat o‘zgarishlari ro‘y beradi.