Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

4-
§
. Bank kreditlarining turlari va shakllari 
 
Endi banklar tomonidan berilayotgan kreditlarning turli belgilari va 
shakllarini ko‗rib chiqamiz.
Jahon amaliyotida bank kreditlarining yagona, umumlashgan tasnifi 
yo‗q, chunki kreditlarni turli xil shakllari har bir mamlakatning iqtisodiy 
rivojlanish darajasiga, ularning urf-odatlariga, aholi orasida ssudalarni 
berish va qaytarish tarixan shakllangan usullariga bog‗liq bo‗ladi. 
Shunday bo‗lsa ham banklarning eng ko‗p uchraydigan kredit 
operatsiyalarini turli xil mezonlar va o‗lchovlaridan kelib chiqqan holda 
guruhlashtirishga harakat qilib ko‗ramiz: 
1. Bank kreditlarini qarz oluvchilarning guruhlari bo„yicha
: 
davlat, boshqa banklar, xo‗jalik subyektlari, turli moliya tashkilotlari, 
aholi va boshqa subyektlarga tasniflash mumkin. 
2. Kreditlar maqsadi yoki qaysi sohaga yo„naltirilishi bo„yicha:
sanoat, qishloq xo‗jaligi, savdo, investitsion, iste‘mol va boshqa 
kreditlarga bo‗linadi. 
Bank kreditlari kapitalga yo„naltirilishiga qarab 
2 xil bo‗lishi 
mumkin: asosiy kapitalni moliyalashtirish uchun yoki aylanma kapitalni 
moliyalashtirish uchun ssudalar beriladi. Bular, o‗z navbatida, ishlab 
chiqarish yoki muomala (savdo) sohasiga yo‗naltiriladigan kreditlarga 
bo‗linadi. Inflyatsiya sharoitida tijorat banklari amaliyotida savdo va 
spekulyativ (chayqovchilik) operatsiyalarini moliyalashtirishga yo‗nal-
tirilgan ssudalar aksariyat qismni tashkil etadi.
 
3. Hajmi bo„yicha 
kreditlar katta (yirik), o‗rta, kichik va 
mikrokreditlarga bo‗linadi. Lekin xalqaro amaliyotda kreditlarning 
hajmi bo‗yicha umum qabul qilingan yagona o‗lchov (mezon) mavjud 
255
o‗z kreditlarini savdo va sanoat sohasini kreditlashga, shuningdek, 
ko‗chmas mulk bilan bog‗liq operatsiyalarni amalga oshirishga 
yo‗naltiradi.
 
25-jadval