Jahon tarixi

Yakobinchilarning  ichki  siyosati.  1793-yilda  Fransiyada 
yangi  Konstitutsiya  qabul  qilindi.  Feodal  to ‘lovlar  butunlay 
bekor  qilindi.  Dehqonlar  endilikda  o‘z  yerlarining  ozod  ega- 
lariga  aylandilar.
Feodallarning  huquqlarini  tasdiqlovchi  hujjatlar  yoqib 
yuborildi.  Chetellarga  qochib  ketgan  zodagonlarning  yerlari 
mayda bo‘laklarga bo‘linib  sotildi.  Cherkov  davlatdan  ajratildi. 
Birinchi  iste’mol  buyumlariga  qat’iy  narxlar  o‘rnatildi.  Biroq 
bu  tadbir  kutilmaganda  akssado  berdi.  Savdogarlar  hukumat 
belgilagan  narxda  tovarlarini  sotmay  qo‘ydi.  Endi  ular  yashi- 
rincha  savdo  qilishga  o‘tdilar.  Oqibatda  narx-navo  ko‘tarilib 
ketdi.  Hukum at  ish  haqining  eng  yuqori  darajasini  ham 
belgilab  qo‘ydi.  Biroq  bu  tadbir  yaxshilikka  olib  kelmadi. 
Natijada  ishchilarning  ish  tashlashi  boshlandi.  Hukumat  esa
61

---

uni  shafqatsizlik  bilan  bostirdi.  Chetel  bosqinchilarining 
hujumi  va  mamlakat  ichkarisida  isyon  xavfining  mavjudligi 
diktatura  o‘rnatishga  majbur  etdi.
Konvent  «Shubhali  kishilar  to ‘g‘risida»  qonun  qabul  qildi. 
Bu  qonun,  yakobinchilar  fikricha,  «shubhali»  deb  hisoblan- 
gan  barcha  kishilarni  to  tinchlik  o‘rnatilgunicha  qamoqda 
saqlashni  ko‘zda  tutardi.  Aslida  esa  yakobinchilar  o‘z  raqib- 
laridan  terror  yo‘li  bilan  qutulmoqchi  edi.  Buning  tasdig‘i 
o‘laroq,  Konventdagi  barcha  jirondachi-deputatlar  qamoqqa 
olindi  va  qatl  qilindi.
Mamlakat  ichkarisidagi  isyonlar  ham  o‘ta  rahmsizlik bilan 
bostirildi.  Yakobinchilarning  shafqatsizligi  chegarasiz,  ayovsiz 
va  m a’nosiz  edi.  Yakobinchilar,  ayni  paytda,  qo‘shinni  mus- 
tahkamlash  choralarini  ko‘rdilar.
Bu  tez  orada  o ‘z  samarasini  berdi.  1794-yilda  chetel 
bosqinchilari mamlakat hududidan surib  chiqarildi.  Bu ozodlik 
urushlarida  yosh  zobit  Napoleon  Bonapart  shuhrat  qozondi.