Jahon siyosiy mafkuralari tarixi tayanch iboralar avangardizm



Download 332,08 Kb.
Pdf ko'rish
bet19/80
Sana08.01.2021
Hajmi332,08 Kb.
#55187
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   80
Bog'liq
'Jahon siyosiy mafkuralari tarixi tayanch iboralar

INTELLEKTUALIZM (lot. Intellectus — aql) -fal-iy ta’limot bo’lib, intellekt vositasi 

b-n  bilishni  birinchi  o’rniga  suradi  va  uni  xissiy  bilishdan  hamda  amaliyotdan 

metafiziklarcha aj-ratib qo’yadi. Antik fal.ning bir guruh vakillari (eleatlar, Platonchilar) 

I.  hissiy  bilishning  haqiqatligini  inkor  etuvchi,  faqat  intellektual  bilishni  birdan-bir 

ishonchli  bilim  deb  hisob-lovchi  ta’limot  ekanligini  e’tirof  etadi.  Yangi  fal.da  I. 

sensualizmning bir yoqlamaligiga qar-shi chiqadi (Dekart, Kartizian, qisman spinozo-

izm). 

INTUITIVIZM  (lot.  Irituitio  —  diqqat  b-n  ku-zatmoq)  -  -  moddiy  va  ma’naviy 

borliqni,  taj-riba va tafakkurga tayanmagan holda, faqat intu-itsiya  yordamida  bilish 

mumkin,  deb  da’vo  qiluv-chi  fal-iy  oqim.  I.  ongni  ijtimoiy  amaliyot  va  tafakkurga 

aloqasi  bo’lmagan  alohida  bir  xusu-siyat,  deb  hisoblaydi.  I.  asoschilari  Platon,  De-

mokrit, 19-a.dan boshlab Gegelь, Feyerbax, Z.Freyd, F.SHelling, E.Gartman, 20-

a.da  esa  A.Bergson,  E.Gusserl  va  b.dir.  I.  tarafdorlari  intuitsiyani  mutlaq  qimmatga, 

o’zgarmas moxiyatga ega deb qaraydilar. 

IRRATSIONALIZM (lot. irrationaHs — aqlsiz, ong-siz) — falsafiy atama bo’lib, ikki 

ma’noda  ish-latiladi:  birinchisi,  bilish  mumkin  emas  degan  ma’no  bo’lib,  muxolifi 

bo’lgan fal-iy tamoyil xu-susida ketadi. CHunki birinchi ma’no «agnostitsizm» atamasida 

ko’rilishi o’z aksini topadi. Faqat aql yordamida bilimga ega bo’lish tamoyilining qara-

ma-qarshi  tomonidir.  I.  bilishning  noaqliy  (yoki  aqvdan quyi yoki yuqori) bosqichlari 

ham  mavjud-ligini  tan  oladi  va  shu  bosqichlar  mazmunining  tahliliga  alohida  e’tibor 

beradi 

ISIXAZM  (yun.  hesychia-osoyishtalik,  kech-moq)  -  Vizantiyada  4—7-

a.larda paydo bo’lgan g’oyaviy oqim (Grigoriy Sinati, Nil Sorskiy);  tor ma’noda 

—  Grigoriy  Palamaning  diniy  fal-iy  ta’limoti.  Keng  ma’noda  --  etik-asketik  ta’limot 

bo’lib,  uning  mazmuni  ko’z  yoshi  to’kish  va  ongni  tayyorlash  orqali  qalbni 

tozalash va u orqali insonning Xudo b-n birlashishi mumkin ekanligi haqidadir; Yoga 

metodi  b-n  ba’zi  tash-qi  o’xshashlikka  ega  bo’lgan  psixofizik  nazorat  tizimini  o’z 

ichiga oladi va insonni osoyishta hayot kechirishga undaydi. 


Download 332,08 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   80




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish