Jagʻ-jagʻ, oddiy jagʻ-jagʻ,achambiti (Capsella bursa-pastoris (L.) Medik.) karamdoshlarga mansub bir yillik begona oʻt turi maʼlum. Oʻzbekistonda turi C. bursa-pastoris uchraydi

Jagʻ-jagʻ, oddiy jagʻ-jagʻ,achambiti (Capsella bursa-pastoris (L.) Medik.) — karamdoshlarga mansub bir yillik begona oʻt. 6 turi maʼlum. Oʻzbekistonda 1 turi — C. bursa-pastoris uchraydi. Tukli, baʼzan tuksiz poyasi oddiy yoki shoxlangan, boʻyi 10—50 sm. Tupbargdagi barglari bandli, oddiy, koʻpchiligi patsimon. Gullari mayda, siyrak shingilga toʻplangan. Tojbargi oq. Mevasi teskari yuraksimon uchburchak shaklli yoki ponasimon qoʻzoq. Bir oʻsimlik 70 minggacha yashovchan urugʻ beradi. Oʻsimlik erta baxorda una boshlaydi va kech kuzgacha rivojlanishi davom etadi. Maysalari yer betida toʻpbarg hosil qiladi. Jag’-jag’ qor ostida qishlab, erta bahorda yana rivojlanishni davom ettiradi. Hamma yerda tarqalgan. Koʻpgina ekinzorlarda, begona oʻt sifatida oʻsadi. Shuningdek, yoʻl yoqalari, ariq boʻylarida oʻsadi.

Jagʼ-jagʼ (achambiti) (lotin tilidagi nomi Sapsella Bursa Pastoris Medic) yovvoyi holda juda keng tarqalgan boʼlib (faqat eng shimoliy va suvsiz tumanlarda – sahroda, Аrktikada uchramaydi), oʼtloqlarda, bogʼlarda, yoʼl yoqalarida, aholi yashaydigan joylarda, begona oʼt sifatida ekinzorlarda va boshqa yerlarda oʼsadi.

Jagʼ-jagʼ – karamdoshlar (butguldoshlar) oilasiga mansub bir yillik oʼt oʼsimlik. Mart-may oylarida (yoki yoz boʼyi) gullaydi, mevasi aprelь-iyulda (yoki kuzgacha) yetiladi. Mevasi — qoʼzoqcha.

Balandligi o'zgaruvchan, 5 dan 80 sm gacha. Poyasi tik, yakka yoki poydevordan tarvaqaylab ketgan, yoyilgan, yaltiroq yoki siyrak sochli (tuklari oddiy yoki tarvaqaylab ketgan) va och yashil rangda. Ildiz - ba'zan tarvaqaylab ketgan ingichka ildiz. Bazal barglari petioled, uchi qirrali oblanceolate va odatda chuqur lobdir. Ularning uzunligi 15 sm, kengligi 4 sm va rozet shaklida yoyilgan ( Holm va boshq., 1977 ). Ustki barg barglari kichikroq (uzunligi 8 sm, kengligi 1,5 sm), navbatma-navbat, o'tirgan va pog'onani quloqqa o'xshash proektsiyalar bilan ushlagan.

Gullari pushti yoki yashil koksiks, oq korolla va 2 mm uzunlikdagi to'rtta obovate barglari bilan uzun terminal racemesda oq rangga ega. Po'kak (silika) yassilangan, uchburchak shaklida, cho'qqisida o'yilgan va poyalangan. Har bir podachada yupqa membranali septa bilan biriktirilgan 20 ga yaqin urug' bor. Urug'ning uzunligi taxminan 1 mm, cho'zinchoq, to'q va sarg'ish-sariq, yuzasi xira va teshilgan.

C. bursa-pastoris - Evropada paydo bo'lgan kosmopolit tur. Hozir u dunyoning mo''tadil qismida tarqaldi va o'sdi ( Ivens, 1971 ). Terri va Michieka (1987) ma'lumotlariga ko'ra , u Afrikaning sharqida ham balandroq joylarda juda ko'p.