Жабборов, Рустам 100 жумбоқли ҳикоя / Рустам Жабборов. Тошкент: Янги

УЧИНЧИ НОМЗОД
Изқувар Жон Адамс ўз қабулида ўтирган уч нафар та-
лабгор йигитни зимдан кўздан кечириб чиқди.
– Демак, сизлар ҳам изқувар бўлмоқчисиз? – Адамс 
шундай дея стол устида турган маълумотномаларга бир-
ма-бир кўз ташлади. 
...У бир ҳафта муқаддам газетада ўзига ёрдамчи қи-
дираётгани, номзодлар махсус синов асосида танлаб 
олиниши ҳақида эълон берган, унда учрашув вақти ва 
жойини ҳам аниқ кўрсатганди. Айтилган вақтда унинг 
Скотленд – Ярд яқинидаги офисига ўнлаб талабгор-
лар келишди. Бироқ танловнинг биринчи босқичидаёқ 
уларнинг аксарияти йиқилиб ортига қайтди. 
Шу уч нафар номзод берилган тест саволларининг 
барига тўғри жавоб беришди. Қолаверса, уларнинг 
ҳар учови юридик маълумотга эга, нуфузли таълим 
муассасаларини битиришган. Бироқ муаммо шундаки, 
Адамсга фақат биргина ёрдамчи керак, холос. Демак, 
ана шу муносиб ёрдамчи шу уч нафар номзод ораси-
дан танланади. 
Билим жиҳатидан олиб қаралса, ҳар учала номзод 
бир хил балл тўплаган. Жисмоний жиҳатдан ҳам улар-
дан бирор камчилик топиш мушкул. Бироқ Адамс яхши 
билади: инсонларнинг ақлий салоҳияти бир хил бўлиши 
мумкин эмас. Унга энг билимдон, энг сергак ва ақлли ёр-
дамчи керак. Хўш, қандай усулни қўлласа бўларкин?
Терилиб турган йигитларни бир зум кўздан кечириб 
турди-да, ниҳоят миясига жўяли фикр келдими, туйқус-
дан кўзлари чақнаб кетди:
– Йигитлар, китоб ўқишга қизиқасизларми? 
Саволга ҳар учала йигит баравар «Ҳа» деб жавоб бе-
ришди. 
– Мен ҳозир сизларнинг ҳам китобга бўлган қизиқи-
шингиз, ҳам тезкорлигингиз, ҳам зеҳнингизни синаб 

---

157
«
100 жумбоқли ҳикоя
»
кўриш учун бир топшириқ бераман. Мен талабалик 
йилларимда Лондон кутубхонасига аъзо бўлганман. Ўша 
йиллари у ердан Даниэль Дефонинг 1897 – йилда Окс-
форд университети нашриётида босилган «Робинзон 
Крузо» китобини олиб ўқиганман. Китобнинг 123 – 124 
бетлари орасида битта варақ қоғозча қистириб қўйган-
ман. Унда нима ёзилганини китобни топганингиздан 
сўнг билиб оласиз. Қай бирингиз шу қоғозчани бирин-
чи бўлиб менга олиб келсангиз, шу номзод биринчи бў-
либ ишга қабул қилинади ва мендан изқуварликнинг энг 
махфий сирларини ўрганиши мумкин. 
Адамс ҳали гапини тугатмасдан туриб, номзодлардан 
иккитаси ўрнидан шарт турди-да, ўзини эшикка урди. 
Фақат учинчи номзод кулимсираганча, изқуварга тики-
либ тирарди. 
– Хўш, сиз нега қараб турибсиз, мистер? – сўради 
Адамс ҳалиги йигитчадан. – Нима, сиз менга ёрдамчи 
бўлиб ишлаш қароридан воз кечдингизми?
– Мен-ку, бу қарордан воз кечганим йўқ, фақат...
Учинчи номзод ўз гапини тугатиши билан Адамс тан-
танавор оҳангда эълон қилди: 
– Сиз бугундан бошлаб менинг ёрдамчимсиз, ишга 
олинганингиз билан табриклайман.
Айтинг-чи, учинчи номзод жаноб Адамсга нима де-
ган бўлиши мумкин?
Саксон иккинчи ҳикоя