J. X. Ism ailova- ’zrfa, ’zbekiston tarixi davlat muzeyi direktori, tarix fanlari

2-m avzu: Etnologiya fani predm eti va tadqiqot m etodlari, nazariy
m uam m olari va asosiy maktablari
E tnologiyaning asosiy tadqiqot predmeti. Etnologiyaning insoniyat va 
jam o an in g shakllanishidagi  m i va roli. XIX - XX asrdagi Etnologiya predmeti. 
Y urtim iz v a xorijiy m utaxasislarning Etnologiya predmetiga oid qarashlari. 
Etnologik bilim lam ing siyosiy, iktisodik, madaniy xayot va dunyoqarash va 
m afkuraviy qarashlar taraqiyotidagi  m i. Etnologiya manbalari va metodlari. Dala 
tadqiqotlari va ularning turlari. D ala tadqiqotlarining obektivligi va subektivligi. 
A rxiv va m uzey m ateriallari. Dala tadqiqotlari olib borish metodikasi. Etnografik 
ekspeditsiyalari turlari. «Etnograflk yil» iborasining mazmun-moxiyati. M uzey va 
yozm a m anbalar bilan ishlash metodlari. Etnologiyada informatsion tizim va 
kibem etika.
E tnologiyaning asosiy yo'nalishlari va maktablari. Zam onaviy Etnologiya 
fanining 
nazariy 
muammolari. 
Sotsiologiya 
maktabi 
va 
funktsionalizm. 
Etnopsixologiya m aktabining shakllanishi. Etnos nazariyasi bilan bog'liq nazariy 
q ara sh lar.. Prim ordializm va konstruktivizm. Etnogenez va etnik tarixga oid 
vatanim iz olim larining nazariy-metodologik qarashlari. Etnologiyadagi yangi 
kontseptsiyalar va postm oderinizm kontseptsiyasi.
2-m odul. Dunyo xalqlari etnologiyasi
1-mavzu: D unyo xalqlari va o zbeklarning an'anaviy mashg ulotlari, xo jalik
faoliyati
X  jalik m ash ulot turlarini paydo b lishi. Insoniyatning eng qadimgi 
m ash uloti. Ovchilik, chorvachilik va dehqonchilik. Dehqonchilik m ashg'uloti va 
dehqonchilik m adaniyatining shakllanishi, ham da uning o'ziga xos xususiyatlari.

---

?
AiYanaviy sug orm a v a lalm i dehqonchilik. D ehqonchilik bilan bog liq m arosim v a 
u rf odatlarning paydo b o'lishi va shakllanishi. O rta O siyo zam inida dehqonchilik 
turlari, 
Z iroatchilik 
x o ja lig i 
va 
an'anaviy 
agrotexnika. 
Chorvachilik. 
Chorvachilikning 
rivojlanish 
bosqichlari. 
K  chm anchi 
chorvavchilik 
m adaniyatining o 'z ig a xos xususiyatlari. Ekstensiv va xonaki chorvachilik. 
X o 'jalik m adaniy tiplari,  tro q , Y arim  troq, ko'chm anchi, yarim k o 'chm anchi 
turm ush-tarzi. M ehnat qurollari-om och, bel, ketm on,  roq, panchshaxa. D on 
ekinlari va boshqa ekinllar agrotexnikasi. D ehqonchilik m arosim lar. C horvachilik 
udum lari v a rasm -rusum lari.
O zbeklam ing an'anaviy m ashg'ulotlari, x o ja lik faoliyati,  zbeklam ing 
dehqonchilik m adaniyati, ziroatchilik xo'jaligi. qadim iy chorvachilik
3-m o d u l. E tn o lo g iy a d a « m a d a n iy a t» tu sh u n c h a si.
1-m avzu: E tn o lo g iy ad a a n 'a n a v iy m o d d iy h a m d a m a 'n a v iy m a d a n iy a t 
Etnologiyada «m adaniyat» tushunchasi va uning o 'zig a xos ta'rifi. A n'anaviy 
m oddiv v a m a'naviy m adaniyat turlari. M oddiy m adaniyat etnik ja m o a turm ush 
tarzining asosiy ko'rsatkichi. X alq an’anaviy m oddiy m adaniyati etnogenez va 
etnik tarixni o 'rg a n ish d a ham m uhim m anba tarzda. A n'anaviy m oddiy 
m adaniyatga geografik sharoit, m illiy ruhiyatning ta'siri. 0 'r t a O siyo zam inida 
m oddiy m adaniyat na'm unalarini rivojlanish bosqichlari. D unyo halqlari m oddiy 
m adaniyati- turar jo y i, uyi jihozlari, kiyim -kechagi va bezaklari, taom lari va 
ro 'z g 'o ri buyum larining o 'z ig a xos xususiyatlari.
A n'anaviy turar-joylar. U y jo y tipologiyasi, qurilish m ateriallari va 
konstruktsiyasi, ichki planirovkasi, o 'c h o g 'i v a uni  m atish qonun qoidalari, 
uydagi buyum lam ing xillari v a jiho zlan ish v a shu kabilar.
A n'anaviy kiyim lam ing ta-rixiy taraqqiyot bosqichlari. K iyim larda turli 
xalqlarning ijtim oiy- iqtisodiy holatini k o 'rsa tib beruvchi m uhim etnografik 
m anba. K iyim -kechaklarda boshqa xalqlar bilan qay darajada etnom adaniy 
aloqadani aks etishi. D ehqonchilik v a chorvachilik bilan shu ullanuvchi 
xalqlarning kiyim lari shakllanishidagi farqli jihatlar. X IX -X X asr boshlarida 
o 'z b e k xalqining an'anaviy kiyim lari. B olalar, ayollar v a erkaklar kiyim larining 
o 'z ig a xos xususiyatlari.
D unyo xalqlarida taom tayyorlash an’anasi va m adaniyatini shakllanishi va 
rivojlanish bosqichlari. Taom tayyorlashda xalq turm ush tarzi, urf-odatlari, m ehnat 
faoliyati qiyofasi va iqlim va etno-m adaniy jaray o n lam in g ta ’siri.
D unyo xalqlarida taom tayyorlash texnologiyasining  zig a hos jihatlari. 
0 'z b e k m illiy taom lari.