|
I2 = E2.(-s)/^+(-s)2x22. (15.2)
Rotor tokining aktiv tashkil etuvchisi
l2a = I2cosy2 = (E2■(—s)/^r-+(-s)2x2 ) • (r2 / Jrj +(-s)2*2 ) =
= (E2-(—s) r2 ) / (r22 +s2x^) (15.3)
o‘zining ishorasini o‘zgartiradi, chunki sirpanishning ishorasi manfiy (-s); rotor tokining reaktiv tashkil etuvchisi esa
I2r= I2sinq/2 = [E2-(—s)/^jr/ +(-s)2x2 ] • [x2-(-s)/^/r22 + (-s)2x2 ]=
= (E2 s x2 ) / (r22 + (-s)2 x2) (15.4)
o‘zining ishorasini o‘zgartirmaydi (ya’ni motor rejimidagi kabi bo‘ladi), chunki (-s)2 — musbat kattalik.
15.1-rasm. Asinxron genera- toming vektor diagrammasi (a) va ish xarakteristikalari (b).
Rotor toki aktiv tashkil etuvchisi I2o ning o‘z ishorasini o‘zgartirishi, elektromagnit momentning ishorasini o‘zgartiradi, demak, u tormozlovchi moment bo‘ladi, reaktiv tashkil etuvchisi I2r ning o‘z ishorasini saqlab qolishi, motor rejimidagi singari, magnit maydonni hosil qilish uchun mashina tarmoqdan magnitlovchi tokni oladi.
Asinxron generatorning vektor diagrammasi 15.1,a-rasmda ko‘rsatilgan. Bundan ko'rinishicha, generator rejimda burchak (p, > it/2 va, demak, P, ^nijU^cosip^ 0. Bu esa aktiv quwatning iste'mol qilinishini emas, balki tarmoqqa berilishini ko'rsatadi.
Vektor diagrammada stator toki I2 (11.19) tenglamalar sistemasidagi asinxron mashina toklarining muvozanat tenglamasidan topiladi, ya’ni:
!. = !. + (- r2x
kuchlanish U, ham (11.19) dagi kuchlanish va EYK lar muvozanat tenglamasidan aniqlanadi, ya’ni:
U, = - E, + jl, Xj + I, r,.
Vektor U, tarmoq kuchlanishini ifodalaydi. Tarmoq kuchlanishini muvozanatlovchi generator kuchlanishining vektori U1G qarama-qarshi yo‘nalishga ega bo‘ladi, ya’ni U1G = — Ur Generatorning tarmoqqa beradigan aktiv quvvatini rostlash rotorning burchak tezligini o‘zgartirish orqali erishiladi. Asinxron generatoming ish xarakteristikalarini (15.1,6- rasm) doiraviy diagrammadan yoki almashtirish sxemasidan aniqlab qurish mumkin. Yuklamaning oshishi bilan kuchlanish U10= const qilish uchun rotorning aylanish chastotasi n oshiriladi.
Asinxron generatorning elektr tarmog‘i bilan parallel ishlashi
15.2,0-rasmda asinxron generatorning sinxron generator bilan parallel ishlash sxemasi ko‘rsatilgan. Bunda mashinalar va tarmoq orasida, hamda o‘zaro mashinalar orasida aktiv (P) va reaktiv (Q) energiyalarning yo'nalishi strelkalar bilan ko‘rsati!gan. 15.2,6-rasmda sinxron generator ish rejimiga asinxron generatorning salbiy ta’siri yaqqol tasvirlangan. Kuchlanish vektori U, ni sinxron genera*or (SG) bilan umumiy yuklamaga parallel ishlalayotgan asinxron generator (AG) ning kuchlanishi U1G deb hisoblash kerak.
Bunday izohlashda U1G vektorini asinxron mashinaning stator chulg‘amiga berilgan tarmoq kuchlanishi vektori U, ga nisbatan 180° ga burish kerak, va bu holda AG ning tok vektori ]AG kuchlanish vektori U, dan oldin keladi (15.2,6-rasm). AG da U, dan oldin keladigan tokning reaktiv tashkil etuvchisi IrAG mavjudligidan SG da ham shunday tok boiib, bu vektor esa kuchlanish vektori U, dan orqada qolgan boiadi. Shu sababli burchak cp'SG> cpSG boiib, natijada, coscp'SG nisbatan kamayadi (bu yerda (pSG — AG ulanmagan holdagi SG ning kuchlanish USG= U, va tok iSG vektorlari orasidagi siljish burchagi).
AG ni qo‘zg‘atish uchun tarmoqdan reaktiv energiyaning olinishi uning kamchiligi hisoblanadi, chunki u energiya manbasi bo‘lib ishlaganda, iste’molchilarga aktiv energiya bilan bir qatorda reaktiv energiya ham berishi (masalan, transformator va asinxron motorlarda magnit maydonni hosil qilish uchun) kerak bo‘ladi. Shu sababli AG lar ayrim hollarda kam quwatli GES va shamol elektr stanstansiyalarida ishlat iladi.
15.2-rasm. Asinxron va sinxron generatorlaming parallel ishlashi (a) va vektor diagrammasi(b); Q — reak.quvvat.
Ta’kidlash lozimki, ilmiy izlanishlar natijalarining ko'rsatishicha, elektr energetika sistemasida katta quwatli AG sinxron generatorlar
188
bilan parallel ishlatilganda kam chastotali tebranishlarni so ‘ndirishda ahamiyatli ekanligi isbotlangan.
15. 3. Elektr tarmog‘iga ulanmagan asinxron generatorning o‘z-
o‘zini qo‘zg‘atishi va yuklama bilan ishlashi
Do'stlaringiz bilan baham: |
