J. S. Salimov, N. B. Pirmatov

Stabillashtiruvchi transformatorlar. Bunday transformatorlar elektr yuritmada va avtomatik rostlash sistemalarida rostlanadigan kattalikning hirinchi hosilasi bo‘yicha teskari bog‘lanishni hosil qilish uchun tabaqalashtiruvchi bo‘g‘inlar sifatida tez-tez foydalaniladi. Transformatorning bunday sifatda foydalanilishi, ikkilamchi chulg‘am kuchlanishi U₂ning magnit oqimi o‘zgarish tezligi (dO/dt)ga mutanosib ravishda bo‘lganligiga asoslangan.

Chastotani o ‘zgartirish uchun transformator. O'zgaruvchan tok chastotasini ikki va uch karra oshirish uchun transformator sxemalari kcng qo'llanilmoqda.

Chastotani uch karra oshirish uchun transformator sxemalari f, chastotali uch fazali tarmoqqa ulangan transformator o‘zaklarining kuch- li to'yinishi tufayli hosil bo‘ladigan uchinchi garmonikadan foydala- nishga asoslangan. Bunday holda EYK ning uchinchi garmonikalari katta qiymatga ega bo‘lib, ikkilamchi chulg‘amni «ochiq uchburchak» ko‘rinishga o‘tkazilsa uch marta katta (f₃=3f,) boMgan chastotali kuchlanish manbayiga ega bo'lamiz.

4. 
   Elektrlashtirilgan temiryo‘1 va shahar elektr transportlari
   

uchun kuch transforniatorlarining o‘ziga xos xususiyatlari
Elektrlashtirilgan temiryo‘l transporti (masalan, elektrovoz) uchun kuch transformatorlari. Elektrlashtirilgan temiryo‘l transporti yuksak icxnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarga ega va ekologik jihatdan toza bo'lgan lr.insportdir. Shu tufayli MDH mamlakatlarida, shu jumladan ()‘/.bekistonda ham elektrlashtirilgan temiryo‘l va shahar elektr transport- lari keng rivojlanmoqda.
Elektrlashtirilgan temiryo‘1 transportida tortish («asosiy ta'min- lovchi») transformatorining asosiy vazifasi elektr tarmog‘i kuchlanishi 11 ni tortish elektr motori uchun zarur bo‘lgan kuchlanishga qadar kamaytirib berishdan iborat (9.4-rasm).