J. S. Salimov, N. B. Pirmatov

To‘satdan qisqa tutashuv rejimi deb qanday rejimga aytiiadi va uni o ‘rganishdan amaliy maqsad nimadan iborat?

To‘satdan simmetrik qisqa tutashuvni o‘rganish asosidagi o‘ta o ‘tkazuvchanlik hodisasini tushuntiring.

Magnit oqim faza chuig'ami konturini kesib o‘tmagan (yy_kes = 0) holatida to'satdan qisqa tutashuvdagi yakor chuig'ami tokining tashkil etuvchilari qanday hosil bo'ladi?

20. 
    BOB. SINXRON GENERATORNING ELEKTR
    TARMOG‘I BILAN PARALLEL ISHLASHI
    
    1. 
       Uch fazali sinxron generatorlarni tarmoqqa parallel ulash
       

Hozirgi vaqtda bir nechta elektr stansiyalar parallel ishlab, energetika sistemacini hosil qiladi. Sistema iste'molchilarni uzluksiz energiya bilan ta'minlashga, elektr stansiyalarining quwatidan to'laroq foydalanishiga, ta'mirlash ishlarini osonlashtirish imkonini beradi. Har bir elektr stansiyasida bir nechta generator o‘rnatilgan bo‘Iib, elektr sistemasida yuzlab generatorlar parallel ishlaydi. Ana shuning uchun ham har bir generatorning quwati energetika sistemasida yuklanishni har qanday o‘zgarishi bilan sistemada ishlayotgan generatorning chastotasi va kuchlanishi amalda o‘zgarmaydi.
SG ni elektr tarmog‘iga yoki ishlab turgan generatorlar bilan parallel ulash uchun quyidagi shartlar bajarilishi shart:
l-Sinxron generatorning EYK E_G elektr tarmog‘i kuchlanishiga
teng ( E₍. = U__T) va faza jihatdan 180°, ya'ni teskari yo‘na!gan bo‘lishi lozim;

2. 
   SG ning chastotasi f_G elektr tarmog‘ining chastotasi f, ga teng (f_G = f_t) bo‘lishi kerak;
   
3. 
   Uch fazali SG va elektr tarmog‘i fazalarining ketma-ketligi bir xil bo‘lishi kerak.
   

EYK ni tarmoq kuchlanishiga tenglash uchun SG qo‘zg‘atish toki o‘zgartiriladi, chastotalarni tenglash uchun esa generator rotorining aylanish chastotasini o'zgartirish kerak bo‘ladi.
Sinxron generatorlarni parallel ulash usullari. SG larni parallel ulashning quyidagi usullari mavjud:
1) aniq sinxronlash usuli — bu usulda generatorlarni parallel ulashning uchta talabi aniq bajarilishi shart.
Birinchi shartning bajarilishi generator klemmalariga ulangan voltmetr vositasida, qolgan ikki shart esa “sinxronoskop” asbobi yordamida tekshiriladi (23.1-rasm). Eng oddiy sinxronoskop asbobi chiroqli (lampali) sinxronoskopdir.
Agar ulagich Q_; uzilgan bo‘lsa, SG salt ishlashi holatida ishlaydi
va Q_; klemmalarida EYK U = E_(; + U_, boiadi. Agarda parallel
ulanadigan generatorning aylanish chastotasi o‘zgarmas boiib, u
nominal aylanish chastotasiga teng bo'lsa, E_(i va U_T larbir xil burchak chastota bilan aylanardi, natijada U_ ni o'zgarmas qilib saqlab bo'lmaydi,
shu sababli£ vaU_T larning chastotalari orasida farq boiadi. Ana
shuning uchun hamis₀. va U_r bir-biriga nisbatan