J kamolov, II. Ismoilov



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet234/251
Sana15.01.2022
Hajmi7,98 Mb.
#366401
1   ...   230   231   232   233   234   235   236   237   ...   251
Bog'liq
Elektr va magnetizm kulon qonuni

Ъ Л ?
К
Qabul qiluvchi antennalardan foydalanib, elek­
tromagnit to ‘lqinlar ustida qilingan tajribalar asosida 
atokli ms fizigi A.S.Popov  1895 yil 7 maydadunyoda 
birinchi b o ‘lib radioni kashf kildi.  U  metall kukun- 
larining yuksak chastotali elektr tebranishlar ta'sirida 
bir-biriga  yopishishi  va  bu  bilan  o ‘zlarining  elektr 
o ‘tkazuvchanligini  oshirish  xususiyatidan  foyda­
lanib,  birinchi  elektromagnit to lq in la rn i sezuvchi 
qabul  qilgich  yaratdi.
A.S. Popov  o ‘z  tajribasida  elektromagnit  to ‘1- 
qinlarni tarqatkich sifatida yerga ulangan antennadan 
foydalandi.  Bunday  tarqatkichning  sxemasi  201 - 
rasm da  tasvirlangan.  Sxem ada  В  b atareyadan 
ta ’minlanuvchi V —  Rum korf g‘altagi b o ‘lib, bata- 
reya kuchlanishini o ‘zgaruvchan yuqori kuchlanishga 
aylantirib beruvchi kuchaytirgichdir.
201
-rasm. 
Agar  К kalit  ulansa,  S  uchlar oralig ld a tebra-
nish jarayoiidan iborat b o lg a n  uchqun  hosil  b o ia d i, buning natijasida A 
antenna  elektromagnit  to lq in la r tarqata  boshlaydi.  Bu  to lq in la r  qabul 
kiluvchi  stansiyadagi  A  anlennaga  yetib  borgach  (202-rasm),  qabul 
qilgichning Yerga ulangan  antennadan va 1  kogerrerdan iborat zanjirida 
elektrom agnit  tebranishlarni  hosil  qiladi.  A .S.Popov  elektrom agnit 
1 tolqinlarni bevosita  sezuvchi indikator sifatida kogerrerdan foydalangan. 
Kogerrer  Popov  radiosining  eng  asosiy  qismi  b o lib   hisoblanadi.
Kogerrer ichi  metall  kukunlar solingan  ikki  elektrodli shisha naydan
iborat.  Uning  ishlashi  elektr  razradlarining 
metall kukuniga ko‘rsatadigan ta ’siriga asos- 
langan.  Odatdagi sharoitda metall qirindilari 
bir-birigaji ps yopishib turmaydi,  shu sababli 
kogerrerning  elektr  qarshiligi  ju d a  katta 
bo£ladi.  Bunday kogerrerdan yuqori chastotali 
tok o ‘tkazilsa, qirindilar orasida juda mayda 
u c h q u n la r  hosil  b o ia d i,  bu  u c h q u n la r 
qirindilarni bir-birigaji pslab qo£yadi.Natijada 
kogerrerning  elektr qarshiligi  keskin  kama- 
yadi.  Asbob  silkitilsa,  metall  qirindilari  bir- 
biridan ajraladi va kogerrerning katta qarshiligi
202-rasm. 
Уапа  tiklanadi.  Popov  kogerrerni  silkitib
2 5 6


turuvchi  mexanizm  sifatida  elektr  q o £ng£irog£idan  foydalanadi.  Elektr 
qo£ng£irog£ining zanjiri elektromagnit to ‘lqin kelganpaytda kogerrer orqali 
ulanadi.  T o ‘lqin  qabul  qilinganidan  keyin  qo£ng‘iroq  darhol  to ‘xtaydi, 
chunki  uning to ‘qm og‘i  qo ‘ng‘iroq kosasiga emas, balki  kogerrerga ham  
uriladi.  Shundan  keyin qabul  qilgich  yana yangi to £lqinni  qabul  qilishga 
tayyor  b o £ladi.
Shunday  qilib,  Popov  qabul  qilgichida  elektromagnit  to ‘lqinlarning 
g'oyatda  kichik  energiyasi  kogerrer  vositasida  qayd  qiluvchi  apparat  — 
elektr  q o ‘ng‘irog‘iga  energiya  beruvchi  m anba  —  elektr  batareyasini 
boshqarish  uchun  foydalaniladi.
Hozirgi radio qabul qilgichlarda mahalliy energiya manbaini boshqarish 
uchun  kogerrer o ‘rnida  elektron  lampa  yoki tranzistor ishlatiladi.

Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   230   231   232   233   234   235   236   237   ...   251




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish