J jaloloy, A. Fattaxov, I. Axmedov, I. Xotamov, G. Xodjamuratoya, A. Azlarova, A. Shadmankulov, D. Jaloloya, D. Qosimov

reklama, mahsulot o ‘tkazishni rag‘batlantirish,
servis
alohida aham iyatga ega bo'lib, bu ishning o ‘ta m urakkab 
yo‘nalishidir. Chunki, tovarlar bilan to'yingan, raqobat kurashi kuchli 
xorijiy bozorda reklamani tashkil qilish katta qiyinchilik tug‘diradi. Bunda 
shu hudud, m amlakat xususiyatlari, urf-odatlari, an’analari va tarixiy- 
tabiiy sharoitlarini bilish alohida ahamiyatga ega.
M ahsulot sotishni rag‘batlantirish va servis tashkil qilish b o ‘yicha 
ishlar juda o ‘ziga xosligi bilan ajralib turadi. K o‘plab mahsulotlar, 
ayniqsa, texnik murakkab mahsulotlarni ekspluatatsiya qilish mijoz 
xususiyati, holati, istiqboli, rivojlanish tendensiyalari, infratuzilmasi 
holati, ta ’mirlash xizmatlarining mavjudligiga qarab keskin farq qiladi. 
Servis xizmatini tashkil qilish maxsus dastur va hatto keyinchalik 
tadbirkorlik faoliyatining mustaqil yo‘nalishini yo'lga q o ‘yishni talab 
qilishi m um kin. Bular ham Q K marketingidan ilmiy asoslangan yo‘l- 
yo‘riqlar ishlab chiqilishini talab qiladi.
Xorijiy bozorga chiqishda 
taqsimlash kanallari
haqidagi masala ma’lum 
qiyinchiliklar tug‘diradi. H ar gai u tovarlami ishlab chiqarishdan tortib

---

to iste’molchilarga yetkazish davomida eng kam vositachilik bosqichlaridan 
foydalangan va eng maqbul sotish tarmog‘ini tanlagan holda hal qilinadi. 
Bularning barchasi investitsiyalar iqlimida o ‘z ifodasini topadi.
Investitsiyalar marketingining taktikalaridan biri investitsiya iqlimini 
o ‘rganishdir. Buning uchun investor maxsus marketing izlanishlari 
olib boradi yoki ixtisoslashgan maxsus firmalar, tashkilotlar xizmatidan 
va tavsiyalaridan foydalanadi. Masalan, G erm aniyada shunday 
firmalardan biri «BERI» axborot xizmatidir. Bu firma buyurtma asosida 
har qanday mamlakatdagi investitsiya iqlimini tahlil qilishi va u haqda 
axborotnoma ishlab chiqishi, tavsiya berishi mumkin. Firma investitsiya 
iqlimining umumiy ko‘rsatkichi — BERI indeksi deb ataladi. Bu 
indeksni 45 mamlakat bo‘yicha 100 ta mutaxassis har yili uch marta 
hisoblab chiqadi va aniqlaydi. Bunda 0 balldan (to‘g‘ri kelmaydi, 
nomaqbul) 4 ballgacha (ma’qul, o ‘ng‘ay, qulay) baho beriladi. Inves­
titsiya iqlimini xarakterlovchi mezonlar quyidagi 9-jadval ko‘rsatkich- 
larida yaqqol ko‘zga tashlanadi.Jadvaldan ko'rinib turibdiki BERI 
indeksini, ya’ni investitsiyalash iqlimini asosan shu mamlakatdagi 
siyosiy barqarorlik va iqtisodiyotining ahvoli belgilab berar ekan.