J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

Badiiy bilim - 
adib, musikachi, musavvirlarning faoliyatiga daxldor bulib, 
ob’ektiv borlikni badiiy uslublar yordamida aks ettiradi. 
Maishiy bilim - 
an’analar, xatti-harakatning me’yor va koidalari, milliy 
o‘ziga xosliklarga taallukli ma’lumotlar majmuasidir. 
Tezkor bilim 
- insoniyat xamjamiyatining siyosiy, harbiy, ijtimoiy- 
iktisodiy muammolar, ilmiy-texnikaviy rivojlanish masalalari, tabiat falokatlari 
haqidagi kundalik muljali uchun zarur bo‘lgan axborot. 
“Protobilim” - 
arxiv bilimlar. 
Pedagogik faoliyat doirasida tizimli tahlilni amalga oshirishda bilimlarni 
ushbu tarzda ajratish shartlidir. Inson bilimi bu bizni urab turgan dunyo 
manzarasini anglashning yagona jarayoni, unda bir turdagi axborot boshqasiga 

---

189 
utadi, eskirgan bilim o‘rnini yangisi egallaydi. YA’ni, sodda kilib aytganda, biz 
kimmiz, bu yorug dunyoga nima uchun keldik, biz unda va u bilan nima kilishga. 
majbo‘r ekanligimizni bilish uchun amaliy xizmat qiladi. 
Muammoli vaziyatni oldindan kurishning barcha nozik tomonlarini bilish uchun 
axborot zarurdir. Ular, yopik tarzda xamda ogoxlantir va istiqbolni belgilovchi 
rug‘da bo‘lib, ularni jamlash uchun vosita sifatida metrik usullar tugri tanlanishi 
shartolgani esa tahlilchining ishi bulib, u etishmagan axborotni o‘zinining tahlilga 
bo‘lgan intellektual kobiliyati bilan to‘ldiradi. 
SHuni ta’kidlash muhimki, mutaxassis tomonidan tayyorlangan xujjat (o‘z 
ob’ektivligiga kura) iste’molchi/buyurtmachi tomonidan kabul kilinishi yoki rad 
etilishi mumkin. Bu uning nuktai nazariga kura (ayrim sabablarga kura tahlilchi 
tanishishi kiyin bo‘lgan maxsus kasbiy axborotning borligi bilan izohlanadi) 
mavjud muammoga kasbiy manfaatlar nuktai nazari bilan karashdir. Tahlilchi va 
iste’molchi/buyurtmachi urtasidagi ushbu ziddiyatlar natijasida talab kilinayotgan 
xakikati yuzaga keladi. 
Inson tafakkuri uni kurshab turgan atrof muxitga munosabat bildiruvchi 
(aks ettiruvchi) uning miyasi faoliyatining maxsulidir. SHu yusinda u 
sub’ekt(individ)ga tegishli bo‘ladi, ya’ni, uning urab turgan dunyoga nisbatan 
sub’ektivdir. Tafakkur yordamida inson ikki bir butun vazifani bajaradi: 
- ob’ektiv dunyoni, uning ichki mohiyatini anglaydi, anglash orkali esa uni kayta 
idrok etadi; 
- tafakkurning ichki mexanizmlarini bilishga intiladi, ya’ni dunyoni u o‘zi qanday 
anglaydi va buni nima maqsadda amalga oshirishini tushunib etadi. 
Tahliliy intellektning muhim belgilari quyidagilar hisoblanadi: 
- teranlik - 
dalil va xodisalarning mohiyatiga etib bora olish kobiliyati, ularning 
sabab va konuniyatlarini, alokadorligi va rivojlanish istikbolini bilish;