J. Ataniyazov, E. Alimardonov, F. Hamidova xalqaro moliya bozori tahlili toshkent-2019



Download 1,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/112
Sana02.03.2022
Hajmi1,74 Mb.
#478680
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   112
Bog'liq
fayl 2063 20211105

Forfeyting bitimida
bir qator 
cheklovlar
mavjud: 
-
sotib oluvchi avvaldan ogohlantirilgan bo’lishi va qarzni so’ndirishga rozi 
bo’lishi lozim; 
-
agar kompaniya xalqaro kompaniya yoki davlat tashkiloti hisoblanmasa, kreditor 
tanlovi asosida qarzni qaytarish majburiy ravishda bank yoki davlat tomonidan 
kafolatlangan bo’lishi lozim; 


77 
-
forfeyting bitimlari bank kreditlaridan farqli ravishda sir saqlanadi, tashkil 
etilgandan so’ng reklama va e’lonlarda nashr qilinadi. Boshqa tomondan esa forfet-
kreditor ikkilamchi bozorda qarz qimmatli qog’ozlarini sotsa, bitim shartlari barchaga 
ma’lum bo’ladi. Shuning uchun ushbu holat forfeyting bitimida ko’rsatilishi lozim. 
Forfeyting va faktoringni o’zaro o’xshash va farqli tomonlari (jadvalga 
qarang). 
Faktoringda moliya instituti (faktor) eksportyor bilan kelishgan holda eksport 
bitimini amalga oshirish bilan bog’liq moliyaviy majburiyatini o’z zimmasiga oladi. 
Ya’ni xorijiy sotib oluvchidan tushadigan to’lovlarni undirish asosida eksportyorning 
asosiy faoliyatini yuritishini qo’llab-quvvatlaydi. 
Faktoringa nisbatan forfeyting bir 
qator afzalliklarga ega. 
-
faktoring qisqa muddatli moliyalashtirishda (90 kundan 180 kungacha bo’lgan 
oraliqda) foydalaniladi. Bunda valyutalar miqdori nisbatan kam bo’ladi va ekportyor 
uchun risk yuzaga keladi (ya’ni moliya institutlari odatda qarzning 80 %gacha bo’lgan 
qismini qabul qilishadi va importyorning to’lov qobiliyati bo’lmaganda ekportyordan 
regress huquqini saqlashni talab qiladi); 
-
faktoring forfeytingdan ko’ra qimmatroq hisoblanadi. Ya’ni faktoringni foiz 
stavkasi forfeytingli moliyalashtirish shaklidan odatda yuqori bo’ladi; 
-
faktoring operatsiyasidan farqli ravishda forfeytingda bank to’liq muddat bilan 
jami summani veksel ko’rinishida barcha tijorat risklari bilan birga va regress huquqisiz 
o’z zimmasiga oladi. Bu esa eksportyor uchun ko’proq foydali hisoblanadi.
Forfeyting ham faktoring kabi debitorlik qarzlarini sotish operatsiyasi hisoblanadi. 
Shunday bo’lsada ular orasida bir qator farqlar mavjud.
Forfeyting operatsiyasining mohiyati quyidagilarda namoyon bo’ladi: 
- sotuvchi xaridorga to’lov muddatini o’zaytirishga imkon bergan holda sotib 
oluvchidan qarz tilxati (veksel)ni yozib berishini talab qilishi mumkin. Majburiyatlarni 
bajarish muddati kelganda veksel bo’yicha sotib oluvchi hech qanday mojarosiz 
to’lovlarni olish huquqiga ega bo’ladi. Muddati uzaytirilga to’lovlar bo’yicha veksel 
aylanma veksel hisoblanadi. Riskni kamaytirish uchun sotuvchi veksel bo’yicha 
majburiyatlarni bajarish uchun uchinchi shaxs kafolatini talab qilishi mumkin. Vekselda 
uchinchi shaxs kafolati 
aval
deb nomladani va bunday veksellar avallangan veksellar 


78 
hisoblanadi. Veksel o’z xususiyatiga ko’ra kuponsiz (davriy foiz to’lovi bo’lmagan) 
obligatsiyalar turkumiga kiritish mumkin. Vekselni ixtiyoriy vaqtda unga yozgan holda 
uchinchi shaxsga (forfeytorga) sotish mumkin. Vekselni qayta yozib uzatuvchi 

Download 1,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   112




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish