Ж арро ҳ ли к стоматологияси пропедевтикаси

Ж аг ости, дахан ости абсцесс ва флегмоналари.
Инфекция таркалиш йуллари. Клиникаси. Ташҳислаш.
Ж аррохлик даволаш усули
Пастки жат ости абсцесс ва флегм онаси: П астки ж аг ости 
учбурчагида одонтоген яллигланиш ж араёни бош қа соҳаларга 
Караганда кўп учрайди. У лар асосан пастки м олярлар, кўп холда 
қанотсимон - ж аг буш лиги, тил ости, тил- ж аг тарнови, даҳан ости 
учбурчақларидан таркалади. Я н а жаг ости учбурчагидаги лимф а 
тугунлари яллиғланганда, инф екция лим ф оген йўл билан кириш и 
мумкин.
П астки ж аг ости соҳасида, ж ағ ости сўлак бези, лим ф а тугун- 
лар жойлаш ган юз артерияси ва венаси, тил ости нерви ўтади. Ун- 
да кўп микдорда ёғ тўкимаси бор.
Пастки жаг ости соҳасини бош қа соҳалар билан алоқадорлиги 
инфекция тарқалиш ига сабаб булади. Ж аг-тил ости муш аги 
оркасида пастки ж аг ости сўлак бези йўли бор, бу йўл атрофи клет- 
чаткаси оркали ифнекция тил ости сохасига ўтади ва аксинча тил 
ости соҳасидан ж аг остига ўтади. Ж аг ости сохаси орка бўлими 
қанотсимон жаг ва ҳалкум атроф ининг олд соҳаси билан алоқадор 
бўлгани учун инфекция биридан бирига ўтади. Баъзан йирингли 
жараён жаг остидан дахан остига таркалади. Расм - 66.
А бсцессли 
беморлар 
ўз-ўзидан 
пайдо 
бўладиган, 
симмилловчи огриқка ш икоят килади. Таш ки том ондан Караганда, 
ж аг ости соҳасининг олд ёки орка том онида чегараланган ин­
фильтрат кўринади. П айпаслаганда каттиклик сезилади. У стидаги 
тери тўқима билан бириккан, ранги оч пуш тидан кизил ранггача 
ўзгарган, юпқалаш ган. И нф ильтрат м арказида ф лю ктуация сезила­
ди. Абсцесс учбурчакнинг асосан олд қисм ида бўлса, огиз очиш и 
эркин, огиз ичида ўзгариш бўлмайди.
Ж аг ости флегмонаси интенсив огриқ билан бош ланади. 2-3 
сутка ичида ш иш нинг бутун ж аг ости, даҳан ости, ж аг орка 
соҳаларига тарқалиб кетиш и ҳарактерли. Тери ранги ўзгарган, 
бурмага йигилмайди. М арказида қаттиқ огриқли инф ильтрат пайдо 
бўлади. Л унж, кулок олди, чайнов соҳалари ш иш ади, огиз очиш
чегараланади. 
Я ллигланиш
ж араёни 
тил-ж аг 
чукурчасидан 
тарқалган бўлса, унда ички канотсим он м уш ак инфильтрация 
бўлиш и ҳисобига огиз очилиш и чегараланади (I 
даражали, 
яллигланиш контрактураси). Тил ости, канотсим он жаг соҳалари
147

---

яллиғланиш и жараёнига кушилса, унда огизни очиш кийинлаш ади 
ва ю тинганда оғриқ пайдо бўлади. Ж аг ости флегмонасида огиз 
ичи ш иллиқ каватида шиш, кизаришни кўриш мумкин.
Ф легмонада таш қаридан, тери устидан пастки жаг қиррасига 
параллел килиб 1.5 см пастокда узунлиги 5-6 см., абсцессда 1,5-2 
см. кесув ўтказилади. Расм - 66.
Ф легмонада қаватма-қават тери, тери ости ёг кавати, бўйинни 
тери ости мушаги, ю за ва чукур фасцияси кесилади ва албатта 
бармок билан ж аг ости бези атрофи айниқса орқа юқори 
томонларига ўтилиб таф тиш килинади.
Пастки жаг ости флегмонасида инфекция канотсимон-жаг, 
халкум атрофи, тил ости, даҳан ости учбурчаги ва бўйин 
соҳаларига таркалиш и мумкин. Шу билан бирга ж араёнга нерв-кон 
томир кини ҳам кўш илиш и мумкин. А йниқса, ифекциянинг бўйин, 
пастки чукур каватларига таркалиш и бемор ҳаёти учун жуда катта 
ҳавф тугдиради.