Изланувчилар online илмий-амалий

 
Дистиллят фракцияларидан олинадиган парафинларнинг миқдори. 
2-жадвал 
Кўрсаткичлар
 
Дистиллят фракциялар парафинлари 
300-400
0
С 
350-420
0
С 
420-500
0
С 
Қайнаш ҳарорати, 
0
С 
38,9 
48,9 
59,6 
Фракция таркиби: 
Қайнаш боши 
Қайнаб чиқади 
290,1 
300,2 
391,0 
400
0
С гача 
93,4 
62,9 
3,9 
450
0
С дан юқори 
- 
98,9 
62,9 
Қайнаш тугаши 
450,0 
460,0 
500,0 
Чикиш, хом ашёга 
% 
14,9 
30,0 
54,9 
Ёғ кислоталарнинг сифати ва таркиби нафақат унинг хом ашёси 
ҳисобланган парафиннинг фракцияли таркибига, балки тозалаш даражаси ва 
ундаги изошаклли углеводородлар мавжудлигига ҳам боғлиқ бўлади.
Тозаланган парафинни қўлланилиши қўшимча оксидлаш маҳсулотлари 
ҳосил бўлишига сабаб бўлади, булар эса ўз навбатида қайта ишлаш 
жараёнига салбий таъсир этиб, тайёр маҳсулот сифатига салбий таъсир 
қилади. Тозаланмаган парафиннинг оксидлаш тезлиги, тозаланганга 

---

325 
қараганда 20-30% пастроқ бўлади. Совунланмайдиганлар ва совунни 
автоклавда чўктириш жараёни анча паст бўлиб, айрим пайтлар жараён 
умуман кечмайдиган бўлиб қолади ҳамда термик печга совун билан 
биргаликда 2-3 марта кўпроқ совунланмайдиганлар тушади. Тозаланган 
парафинга 
ишлов 
беришда, 
автоклавда 
чўктириладиган 
совунланмайдиганлар 
миқдори 
совун 
таркибида 
сақланадиган 
совунланмайдиганларга нисбати одатда 1:0,4-0,5 ни ташкил этади, 
тозаланмаган парафинга ишлов берилганда эса бу нисбат 1:1 гача ўсиши 
мумкин. Бундай ҳолат совунлаш цехи ва совунланмайдиганлар бўлимининг 
термик ишлов бериш босқичида унумдорлигини кескин пасайтиради. 
Парафинда ёғлар миқдори қанча кўп бўлса, уни оксидлаш жараёнида ёғ 
кислоталарни олишга ва чиқишини пасайтирадиган шунча кўп қўшимча 
маҳсулотлар ҳосил бўлиши мумкин.
Бир хил қайнаш ҳароратига эга, лекин ҳар хил фр акцияли таркибидан 
ажратилган парафинлар кимёвий табиати бир ҳил эмас ва окидлаш 
жараёнида ҳар хил маҳсулот ҳосил қилади [3]. Демак пар афиннинг қайнаш 
ҳарорарати унинг ёғ кислоталар ишлаб чиқариш учун оксидлаш жараёнига 
яроқлигини белгилай олмайди. Қайнаш чегаралари ва таркибида изошаклли 
углеводородлар мавжудлиги муҳимроқ бўлиб ҳисобланади.
Парафин таркибида изошаклли углеводородларнинг мавжудлиги асосан 
дастлабки нефт конининг жойлашувига, шунингдек парафинни ажратиш 
усулига боғлиқ.
Таркибида тармоқланган радикалсиз ёки уларнинг минимал миқдори 
мавжуд бўлган сифатли синтетик ёғ кислоталар ишлаб чиқариш учун, 
изошаклли углеродларсиз парафин талаб этилади.
Ҳар хил таркибдаги парафинларни таққослашда (жадвал-3) маълум 
бўлдики, хом ёғ кислоталар чиқиши, қайнаб чиқиш ҳарорати ва дастлабки 
парафиннинг ўртача молекуляр массаси ортиши билан ошади. Шу билан 
бирга хом ёғ кислоталар молекуласидаги углерод атомлари ўр тача сони ҳам 
ошди. С
20
дан юқори бўлган кислоталар сони ва куб қолдиғи ҳам ошиши 
кузатилди. Лекин С
5
– С
9 
фракцияли кислоталар миқдори камаяди.