Izertlewdıń maqseti – ilimiy izleniwdıń ideal (boljaw qılınıp atırılǵan) nátiyjeleri

Izertlew maqseti - bul ilimiy izleniwdıń prognozlastırılǵan (ideal) nátiyjesi, metodologiyalıq triadanıń quram bólimlerinen biri: maqset, predmet, nátiyje.

Pedagogikalıq izertlewdıń maqseti. Ulıwma kóriniste jańa ilimiy-metodik nótiyjesin ózinde jámlep, izertlew sonında júzege shıǵıwı múmkin.

Pedagogika jámiyetlik pán sıpatında eki tiykarǵı waziypanı orınlaydı: ilimiy-teoriyalıq hám konstruktiv-texnik (norma). Pedagogikalıq-izertlewshı ilimiy-teoriyalıq funksiyanı ámelge asıradı, bul pedagogikalıq bar halında kórsetedi: analiz etedi, bahalaydı, pedagogikalıq predmetler, tálim metodlarınıń nátiyjeligi yamasa nátiyjesınıń pástligin kórsetedi (empiric dáreje); tálim-tárbiya, pedagogikalıq waqiyalardıń mazmunın anıqlaydı (“qanday zat bar ?”); pedagogikalıq nızamlıqlardı úyretedi; jámiyetlik-ósiw dárejesin esapqa alǵan halda tálimnıń koponentleri, dárejeleri, tarawlardı ilimiy kóz qarastan bayanlaydı; pánler-ara baylanıs tiykarında filosofiya, jas hám pedagogikalıq psixologiya, pedagogika hám basqa tarawlarǵa baylanıslı bilimlerdi integrallastırıw predmetinde jańa didaktik hám tabiyiy sistemanı tiykarlaydı (teoriyalıq dáreje). Biraq pedagogika, tabiyiy pánlerden parıq etip pedagogikalıq waqiyalıqlardı kórsetedi hám oǵan jáne ózgeris kiritiw predmetleri (normalardı islep shıǵadı).

Konstruktiv-texnik funksiyanı orınlaw protsesinde izertlewshi “zárúr bilim” lerdi, jańa pedagogikalıq protsess nátiyjelerin támiyinlewshi norma, kórsetpeli (prinsipler, usıllar, formalar, metodik qaǵıydalar) bilimlerin qolǵa kiritedi.

Ilimiy-teoriyalıq hám normalastırıw funkciyani kóplep pedagogiykalıq izertlewler orınlaydı. Máselen: izertlew maqsetinıń formalanıwı: “tálimnıń mazmunlı komponentı sıpatında jeke tájriybenıń tabiyatıń anıqlaw hám onı tálim mazmunına sindiriw normalarıń islep shıǵıw” (A.V.Zelensova); “anıqlaw” arnawlı izertlewdıń ilimiy-teoriyalıq, “islep shıǵıw” bolsa – normalıq funksiyasına baylanıslı.

Izertlew waziypaları dissertatsiyanıń basil rejesi mazmunında óz ipadasıń tabadı.

Izertlewshınıń qaniygeligi, qızıǵıwı, jaratıwshanlıq qabiyleti, dóretiwshilikke ıntılıwı, anıq maqseti hám waziypasıń belgilewde kórinedi. Izertlew baslanǵanıńda qoyılǵan maqset, waziypa kólemi kem bolsa da, izeleniw protsesinde kóprek jeńiske erisiw, jańa konsepsiyalar jaratıw, nızamlıqlar ashılıwı tájriybesine iye bolıwı kerek.

Izertlew maqseti, waziypalarında úyrenilip atırǵan waqiyalıq, predmet, onıń quramı, mazmunı, basqa waqıya-hádiyseler menen baylanıslıǵı, ulıwma nızamlıqlar, teoriyalıq tiykarlar, jámiyetlik-ekonomikalıq imkaniyatlardı; bar bolǵan sharayatta izertlew obyekti hám predmetin anıqlaw; ilimiy izleniw metodların tanlaw, gúzetiw alıp barıw, tájriybeler ótkeriw; ámeliyatqa jóneltiriw, usınıslar islep shıǵıw belgilenedi.