Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

Odam ekologiyasi

Odam bioekologiyasi: qadimgi odamning evolyuöion ekologiyasi va ùozirgi antropogenez.

Ijtimoiy ekologiya.

shaõs, oila, ijtimoiy guruh ekologiyasi

Extiyoj ekologiyasi;

etnos (õalq) va etnogenez ekologiyasi, demogrfiya ekologiyasi

odam ekologiyasi.

1-chizma. Hozirgi ekologiyaning bo’linishi

boshqa bo’limlarida keng miqyosda foydalaniladi. Shuningdek, ba’zi jarayonlar modellashtirish usulida o’rganiladi, masalan, sun’iy laboratoriya ekologik tizim modeli, matematik model va boshqalar. Bu jihatdan matematik modellashtirish keyingi vaqtda amalda keng qo’llanilmoqda va u nazariy ekologiyaning asosini tashkil qiladi.

Biologik ekologiya–ekologiyaning asosi. Uning asosiy qismi tizimli ekologiya bo’lib turlar (autekologiya), populyatsiya (populyatsion ekologiya yoki demekologiya), ko’p turli turkumlar, biotsenozlar (sinekologiya), ekologik tizimlar (biogeotsenologiya, ekotizimlar to’g’risida ta’limot) kabi qismlarni birlashtiradi. Evolyutsion ekologiya-ekologik omillarning evolyutsiyadagi ahamiyati to’g’risidagi ta’limotdir.

Geoekologiya–tirik organizmlarning atrof-muhit bilan bo’lgan munosabatlarini geografik nuqtai nazardan o’rganadi. Bu munosabat tabiiy jihatdan chegaralangan geografik majmualarda sodir bo’lib, barcha ekologik qonuniyat va qonunlar mazkur hududlarda o’rganiladi.

Odam ekologiyasi-fanlar majmuasi bo’lib, odamning individ (biologik tur sifatida) va shaxs (ijtimoiy sub’ekt) sifatida uni o’rab turgan atrof muhit va ijtimoiy muhit bilan bo’lgan o’zaro munosabatini tadqiq qiladi. Odam ekologiyasininig muhim xususiyati ijtimoiy-biologik yondashuvning-biologik va ijtimoiy aspektlarining to’g’ri muvozanatda bo’lishidir. Ijtimoiy ekologiya odam ekologiyasining bir qismi sifatida ijtimoiy tuzilmalar (oila va boshqa ijtimoiy guruhlar) ning ularni o’rab turgan tabiiy va ijtimoiy muhit orasidagi aloqalarini o’rganadi. Bu to’plamga odam populyatsiya ekologiyasi, aholishunoslik ekologiyasi-ekologik demografiya, etnoslar ekologiyasi va etnogenez ekologiyasi-irq va millatlar kiradi. Ijtimoiy ekologiyaga taraqqiyot(tsivilizatsiya) va evolyutsion (tarixiy) ekologiya ham kiradi.