Ызбекистон Республикаси =ишло= ва сув хыжалиги вазирлиги

Поянинг анатомияси: Ўсувчи яшил новдасининг учки қисми 
бирламчи тузилишга эга. У эпидермис. Бирламчи пўстлоқ ва марказий 
цилиндрдан иборат. Бирламчи пўстлоғининг юпқароқ бўлиши (8-10 қават 
ҳужайрали) 
ўзак 
қисмининг 
ривожланган 
бўлиши, 
оғизчали
эпидермиснинг борлиғи ва юзасида бўйламасига кетган найлар (флоэма 
толалари) бўлиши билан ток новдалар илдиздан фарқ қилади. 
Камбийнинг фаолияти туфайли новда бирламчи тузилишидан 
иккиламчи тузилишга ўтади. Элакли найчалар, луб толалари ва луб 
паренхимасидан тузилган юмшоқ ва қаттиқ лубнинг бир неча қават 
ҳужайралари алмашиниб турадиган иккиламчи флоэма ҳосил бўлади (5-
расм). 
12 

---

5-
расм. Ўсув даврининг биринчи йили охирида ток поясининг тузилиши 
(П.А.Баранов бўйича): 
п-пўстлоқ; пд-перидерма; п
1
-
пўкак; ф-пўкак камбийси (феллоген); фл-луб 
(флоэма); лт-луб толалари; эн-элакли найлар; лп-луб паренхимаси; кам-камбий; кс- 
ёғочлик (ксилема); 
тн-тешикли найлар; л-тўсиқли либриформ; бк-бошланғич ксилема; у-ўзак. 
қаттиқ лубнинг деворлари жуда йўғонлашган бўлади. Иккиламчи 
ксилема найлар, тўсиқли либриформ ва ёғочлик паренхимасидан иборат. 
Ўзак нурлари илдиздагига қараганда энсизроқдир. Новданинг марказида 
кузга бориб, қўнғир рангга кирадиган ўлик ҳужайралардан иборат ўзак 
бўлади. Ўзак новда бўғимларига томон бирмунча кенгаяди. Бўғимларда у 
деярли тўсиқ диафрагма билан бўлинади. Диафрагма крахмалга бой қалин 
ёғочланган пўстли перанхима ҳужайраларидан тузилган. Диафрагманинг 
тирик ҳужайралари пўкаклашган бир неча қават ҳужайрлари билан 
ўзакнинг ўлик ҳужайраларидан ажралиб туради. Куз бошида пўкаклашган 
камбий ҳалқаси ҳосил бўлади, у бирламчи пўстни иккиламчи флоэмадан 
ажратиб туради; шундан сўнг пўст қуриб, пўстлоқ ҳосил бўлади. Пўстлоқ 
узун-узун бўлиб ажралади.