Ызбекистон республикаси адлия вазирлиги

Аралаш иқтисодиѐтга хос рақобат босқичи.
Бу босқичга ке-
либ, рақобат доираси мислсиз кенгаяди ва у ишлаб чиқаришдан таш-
қари хизмат кўрсатиш ҳамда фаолиятнинг барча бошқа соҳаларини 
қамраб олади. Халқаро бозорда рақобатлашишга интилиш кучаяди. 
Янги технологияни жорий қилиш, талабга жавобан товар турла-
рини тез ўзлаштириш, малакали ишчи кучига эга бўлиш ва замонавий 
маркетинг хизматидан фойдаланиш кабилар рақобат курашида ғолиб 
чиқиш шартига айланади. 
Рақобатнинг асосий соҳаси бозордир. Чунки сабаб унда эркин 
иқтисодий субъектларнинг алоҳидалашган манфаатлари тўқнашади. 
Шунингдек, рақобатдош иқтисодий субъектларнинг ижтимоий-иқти-
содий мақоми бир хил бўлмайди. Шу сабабли уларнинг бевосита 
мақсадлари ҳам фарқланади. Ҳар бир иқтисодий субъектнинг ўз 
мақсади бор: тадбиркор мақсади кўпроқ фойда ундириш, ер эгаси 
манфаати ўз еридан кўпроқ даромад олиш, сармоя эгаси ўз сармоя-
сидан кўпроқ фойда кўриш, ишчи кўпроқ иш ҳақи олишга интилади. 
Рақобат бу фақат индивидуал манфаатнигина эмас, балки жамоанинг 
ҳам манфаатини кўзлайди. Айрим иқтисодий субъектнинг манфаати, 
бир томондан, алоҳидалашган, иккинчи томондан, жамоа манфаатига 
бирлашган тарзда юзага чиқади.
Рақобат бозор иқтисодиѐтини харакатлантирувчи куч ҳисобла-
нади. Бунинг сабаби рақобатнинг иқтисодий ўсишни таъминлай 
олишига боғлиқдир. Натижада, бу рақобат доираси кенгаяди, янги 
рақобатчилар юзага келади. Чунки тадбиркорлар сони ҳар доим 
кўпайиб боради. Рақобат бозорнинг ҳамма турларида амал қилади. 
Рақобат нима ишлаб чиқариш керак, деган саволга аниқ жавоб 
беради. Маълумки, харидорнинг товар ва хизматларни сотиб олишга 

---

сарфлаш учун мўлжаланган маблағлари доимо чекланган бўлади. 
Шунингдек, товар ишлаб чиқарувчилар ўз товарларини сотиш орқали 
маълум фойдага эга бўлиш мақсадини кўзлайдилар. Бозор иқтисодиѐ-
ти муносабатлари тамойилларидан бири ҳар бир товар ишлаб чиқа-
рувчининг қандай ва нима ишлаб чиқариш, кимга сотиш, олинган 
фойдани қандай тасарруф қилишни ўзи танлашида намоѐн бўлади. 
Пировард, натижада ҳамма товар ишлаб чиқарувчилар бозорда хари-
дорлар чўнтагидаги пуллар учун курашиб, бир-бири билан тўқнаш 
келади. Ушбу ҳодиса