Ызбек диалектологияси

Ushbu topshiriqlar savollariga quyidagi adabiyotlardan javob topasiz:
1.Reshetov V.V.,Shoabdurahmonov Sh. O’zbek dialektologiyasi. Toshkent, 1978.
2.G’ozi Olim. O’zbek lahjalarining tasnifidan bir tajriba. Toshkent, 1936.
3.Rajabov N. O’zbek tilshunosligining 60 yillik taraqqiyoti tarixidan. Samarqand, 1982.
4.Shermatov A. Qashqadaryodagi o’zbek xalq shevalari. Toshkent, 1981.
5.ReshetovV. O’zbek shevalarining klassifikatsiyasi. O’TA, 1-son, 1966.

7. 
   www.ziyonet.uz
   
8. 
   www.gduportal.uz
   

O’zbek shevalarining morfologik xususiyatlari.
Reja:

1. 
   Shevalarda son kategoriyasi.
   
2. 
   Shevalarda kelishiklarning ifodalanishi.
   
3. 
   Shevalarda fe’l shakllari.
   

Tayanch tushunchalar: egalik affikslari, turlanish, tuslanish, zamon, yasalish
O’zbek shevalarida grammatik va sintaktik xususiyatlari haqida to’la ma’lumot berish qiyin, lekin bu masalalarning eng o’rinlarini ta’kidlash mumkin. O’zbek adabiy tilidagi so’z turkumlari, gap bo’laklari shevalarda alohida xususiyatga ega emas, balki uning ichki kategoriyalari, yozib olingan matnlarning sintaksisi haqida fikr yuritish mumkin.
Grammatik son kategoriyasi. Sof kO’plik ma’nosini ifodalashda shevalarda - ler||lar || ner|| nar|| ar|| er|| a|| e|| le|| la|| dar|| der|| tar|| ter|| kabi ko’plik qo’shimchalari uchraydi.Bu qo’shimchalar Toshkent, Farg’ona va Xorazm shevalarida hurmat ma’nosida ham qo’llaniladi
Fe’l shakllari (tuslanish) O’zbek shevalaridagi tuslovchi affikslarning (shaxs-son affikslari) uch tipi quyidagi shakllarga ega
O’tgan va kelasi zamon fe’llarining hosil qilinishi bo’yicha shevalar bir-biridan jiddiy farq qilmaydi. Ma’lumki, bunday fe’llar ravishdosh va sifatdosh shakllari va tuslovchi affikslarning qo’shilishidan hosil bo’ladi.
Adabiyotlar:
1.Rajabov N. O’zbek shevashunosligi. Toshkent. «O’qituvchi»,1996 .
2.Ashirboyev S. O’zbek dialektologiyasi. Toshkent, 2000 .
3.To’ychiboyev B., Hasanov B. O’zbek dialektologiyasi. T., 2004.