Iv. Glossariy

AGROBIOGEOTSENOZ — Qishloq xo‘jalik mahsulotlarini beruvchi sun’iy yaratilgan biotik uyushmadan bo‘lgan noturg‘un biogeotsenoz. Agrobiogeo-tsenoz inson tomonidan doimo qo‘llab quvvatlangandagina uzoq yashash qobiliyatiga ega bo‘ladi.
AGROBIOTSENOZ — Qishloq xo‘jalik ekinlari ekiladigan maydonlarda yashovchi organizmlar va ular orasidagi o‘zaro munosabatlar yig‘indisi.
AGROINDUSTRIYA — Industrial qishloq xo‘jaligi, o‘simlik yoki chorva mahsulotlarini etishtirishda mexanizatsiyalash, kimyolashtirish va qisman avtomatlashtirishga asoslangan, jadal, ko‘p tarmoqli qishloq xo‘jaligi.
AGROFITOTSENOZ — Suniy yaratilgan o‘simliklar jamoasi, odam ekib yoki ko‘chat qilish yo‘li bilan hosil qiladi.
ADAPTATSIYA – Moslashish, organizmning evolyutsiya jarayonida o‘zgaruvchan yashash sharoitlariga moslanishi.
AKVAKULTURA – Suvda o‘stirish foydali suvo‘tlar, mollyuskalar, baliqlar va boshqa organizmlarni dengiz sohillarida (marikultura), limanlarda, daryo va ko‘llarda yoki sun’iy tashkil qilingan suv havzalarida o‘stirish, etishtirish.
AKKLIMATIZATSIYA – Iqlimga moslashish, iqlimlashish, organizmning yangi yashash sharoitiga moslashishi.
ALLELOPATIYA – Bir muhitda yashayotgan organizmlarning hayot faoliyati tufayli hosil bo‘lgan kimyoviy mahsulotlari orqali bir – biriga ta’sir ko‘rsatishi. Bu o‘simliklarda ko‘p uchraydi, bunda ular bir – birining rivojlanishiga halaqit berishi yoki aksincha bo‘lishi mumkin. Ekinlarni almashlab ekish va aralash ekinlar yaratishda bu hodisaga ahamiyat berish kerak.
ALLOXORIYA – Meva va urug‘larning turli tashqi omillar yordamida tarqalishi.
ALLOXTONLAR – Boshqa yerlik, kelgindi organizmlar, dastlab paydo bo‘lgan joyidan, keyinchalik tarqalishi natijasida boshqa yerdagi fauna yoki flora tarkibida uchraydigan organizmlar.
ALGITSID – Suvo‘tlarga qarshi qo‘llaniladigan kimyoviy moddalar.
AMMONIFIKATSIYA – Azotli moddalarning mikroorganizmlar yordamida ammiakgacha parchalanish jarayoni. Tabiatda azot aylanishining muhim bosqichlaridan biri.
ANABIOZ – Hayotiy jarayonlar keskin sekinlashgan organizm holati; bunda ko‘zga ko‘rinadigan hayotiy belgilar sezilmay qoladi. Yashash sharoiti juda yomonlashganda (harorat o‘ta yuqori yo past bo‘lganda) kuzatiladi. Anabioz ba’zan normal holat hisoblanadi. Masalan, urug‘lar, tirik vaksinalar, ma’lum sharoitlarda saqlash uchun qo‘yilgan to‘qimalar va hokazo.
ANAEROBLAR – Erkin kislorodi kam yoki butunlay yo‘q bo‘lgan sharoitda yashab, rivojlanuvchi organizmlar. Ikki xil guruh mavjud bo‘lib, bular obligat va fakultativ mikroorganizmlardan iborat.