Iv б ў л и м. Жаҳон хўжалиги. 19-мавзу. Жаҳон хўжалиги ва унинг ривожланиш қонуниятлари

Халқаро товар ва хизматлар савдоси
Халқаро савдо (ХС) – бу товар ва хизматлар экспорти орқали амалга ошириладиган халқаро иқтисодий муносабатлар шакли
Халқаро ихтисослашиш ва савдонинг устунликлари
мутлақ
қиёсий
товарлар ишлаб чиқариш ва айирбошлашда минимал бевосита ишлаб чиқариш ҳаражатлари
товарлар ишлаб чиқариш ва айирбошлашда минимал билвосита ишлаб чиқариш ҳаражатлари
савдо ҳамкорларига нисбатан арзонроқ маҳсулотлар таклиф этган мамлакатлар ўзаро маҳсулотлар айирбошлашади
ишлаб чиқаришга нисбатан кам ресурс сарфлаган мамлакатлар ўзаро маҳсулотлар
айирбошлашади
Тўлов баланси – мамлакатнинг ташқи иқтисодий муносабатларининг маълум вақт оралиғи бўйича мамлакатга келиб тушган (тўлов баланси актив қисми) ва мамлакатдан ташқарига ўтказилган (тўлов баланси пассив қисми) тўловлар муносабатининг жорий ҳолатини акс эттиради.
Тўлов баланс
Савдо баланси
хизматлар бўйича тўлов ва тушумлар (почта, инженерлик хизматлари, суғурта, фрахт ва ҳаказолар бўйича)
дипломатик хизматлар, хорижий туризм, пул ўтказмалари, нафақа ва ҳ.к.лар бўйича ҳисоб-китоблар
капитал ва кредитлар ҳаракати билан боғлиқ пул оқимлари (инвестициялар, қўйилмалар, фоизлар, фойда ва ҳ.к.)
товар операциялари бўйича пул тушумлари ва тўловларини қамраб олади
Халқаро иқтисодий интеграция
Халқаро иқтисодий интеграция – сиёсий мустақиллигини сақлангани ҳолда умумий иқтисодий мақсадларни кўзлаган мамлакатларнинг бирлашиши.

• ХМТ нинг жадал ривожланиши ва кооперация
• мамлакатлараро ҳамкорликнинг маъқулланиши
• давлатнинг келишилган иқтисодий сиёсати
• ҳамкор мамлакатлар билан ҳамкорлик ҳудудлари кенгайиши

Халқаро иқтисодий
интеграция
Иқтисодий интеграциянинг ўзига хос белгилари
Интеграция мавжуд муаммоларни унумли ҳал этиш учун мамлакатларни бирлаштириш жараёнини ўзида намоён этади.
У халқаро меҳнат тақсимоти, ишлаб чиқариш копперацияси ва миллий такрор ишлаб чиқариш жараёнларига биргаликда кириб бориш асосида миллий хўжаликлар ўртасида чуқур ва барқарор ўзаро алоқаларни ўрнатишни кўзда тутувчи хўжалик ҳаётини байналминаллаштиришнинг олий даражада намоён этиш шакли сифатида иштирок этади.