Иқтисодий базис тушунчалар

Олди-сотди объекти бўйича бозорларнинг турлари
Истеъмол товарлар бозори
Худдудий масштабига кўра бозорларниг турлари
Локал бозорлар
Миллий бозорлар
Миллий бозорлар
Ресурслар бозори

Бозор – бу сотувчилар ва харидорлар ўртасидаги маҳсулот сотиш ва сотиб олиш бўйича эркин муносабатлар тизимидир

Истеъмолчилар ва ишлаб чиқарувчилар фаолиятини мувофиқлаштириш:

• Ишлаб чиқарувчилар фаолиятини мувофиқлаштириш;
• Истеъмолчилар фаолиятини мувофиқлаштириш;
• Ишлаб чиқариш ва исмтеъмол қилиш бўйича қабул қилинган қарорларни мувофиқлаштириш.

Фирмалар
Ресурслар бозори
Уй хўжаликлари бозори
Истеъмол неъматлари бозори
Мувофиқлаштиришнинг бозор механизми

Иқтисодий эҳтиёж – шахсни, корхонани ёки жамиятни фаолият кўрсатишини ва ривожланишини таъминлаб туриш учун зарур бўлган моддий ресурслар

Иқтисодий эҳтиёжни икки турга бўлиш мумкин: бирламчи эҳтиёж (озиқ-овқат, кийим-кечак, уй-жой); иккиламчи эҳтиёж (дам олиш, саёҳат қилиш, спорт билан шуғулланиш, ўқиш ва ҳоказо). Умуман олганда, эҳтиёж реал ва нореал бўлиши мумкин. Иқтисодий эҳтиёжни иқтисодий фаолиятга ундайдиган ички куч сифатида қараш мумкин.

Реал эҳтиёж деганда, ушбу эҳтиёжни қондириш учун шахснинг даромади етарли бўлиши тақозо қилинади. Нореал эҳтиёж бўлганда,эҳтиёжни қондириш учун даромад етарли бўлмайди.

Иқтисодий неъмат - бу эҳтиёжни қондириш воситаси. Неъматлар челанган ва чекланмаган бўлиши мумкин. Чекланган неъматларга товарлар, хизматлар ва ресурслар киради (автомобил, кийим-кечак, нон, пахта толаси ва бошқалар). Чекланган неъматлар иқтисодий неъматларни ташкил қилади.

Бир-бирини ўрнини босувчи неъматлар – бу бир хил эҳтиёжни қондирувчи неъматлардир. Масалан, шахснинг гўшт маҳсулотига бўлган эҳтиёжини мол гўшти, қўй гўшти ёки парранда гўшти билан қондириш мумкин. Одатда, бир-бирини босувчи товарлардан бирининг нархини ошиши, бошқасига бўлган талабни ошишига олиб келади.