―ИҚтисодиёт‖ факультети

 
Tijorat banklarida investisiya loyihalarni sindisiyalashgan kreditlash amaliyoti 
 
Hozirda O‗zbekiston iqtisodiyotini hududiy va tarmoq tarkibini iqtisodiy siyosat 
manfaatlari yo‗lida tartibga solish maqsadida investision jarayonlarni moliyalashning bozor 
mexanizmlarini yo‗lga qo‗yish iqtisodiy taraqqiyotning dolzarb muammolaridan biri bo‗lib 

---

336 
qolmoqda. 
Jahon moliya tizimida yuz berayotgan jiddiy o‗zgarishlar, shuningdek mamlakatda 
milliy iqtisodiyotni keng ko‗lamli isloh qilish bo‗yicha amalga oshirilayotgan chora-
tadbirlar pul-kredit siyosatini shakllantirish, amalga oshirishda hamda bank tizimini yanada 
rivojlantirishda yangicha yondashuv va prinsiplar qo‗llanilishini taqozo qilmoqda.
203
Ma‘lumki, sindikat (sindicate) o‗zaro shartnomalar asosida turli mamlakatlardagi 
banklarning yirik miqdordagi summada kredit berish maqsadida o‗zaro hamkorligidir. Bir 
qarz oluvchining kreditga bo‗lgan ehtiyoji bank uchun belgilangan limitlardan oshib ketishi 
mumkin. Bunday holatlarda bir necha banklar o‗z mablag‗larini qo‗shib (sindikat hosil 
qilib) mijozlarga sindisiyalashtirilgan kreditlar berishadi. Bu kreditni boshqa kreditlardan 
ajratib turuvchi jihati bunda bir nechta kredit beruvchi bo‗ladi va shunga muvofiq kredit 
riski hamda summasi ham bir nechta ishtirokchi banklarga bo‗linib ketadi. Bank sindikatida 
har doim yetakchi o‗rin tutuvchi - tashkil etuvchi bank mavjud bo‗ladi. Yetakchi bank 
ishtirokchi banklarni jalb qilish hamda sindisiyalashtirilgan kreditlarni berish bilan bog‗liq 
bo‗lgan barcha jarayonlarni o‗z zimmasiga oladi. Bu jarayonlarga esa qarz oluvchi haqida 
axborot tayyorlash, banklarni bank sindikatida ishtirok etishga jalb qilish hamda ular bilan 
muzoqaralar olib borish kabilar kiradi.
204
Kreditlar soni bo‘yicha kreditlar kuyidagi guruhlarga bo‘linishi mumkin:
- yagona bank beradigan kreditlar;
- sindikatlashgan kreditlar; - parallel kreditlar. Amaliyotda bir bank tomonidan 
beriladigan ssudalar keng tarqalgan. Biroq ayrim mamlakatlar va integratsion guruhlar 
iqtisodiyotning rivojlanish imkoniyatiga qarab yagona bank imkoniyati etmaydigan yirik 
kreditlarga ehtiyoj sezilmoqda. Bu esa banklarning guruhlarga ko‘shilib sindikatlashgan 
kredit berishga undamoqda.