―ИҚтисодиёт‖ факультети

Фермер хўжаликлари фаолиятида янги технологияларни жорий этиш 
механизмлари 
 
Мамлакатимизда қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқариш аҳолининг 
озиқ-овқат маҳсулотларига бўлган эҳтиѐжини ва саноатни эса хомашѐга талабини 
таъминлаш ҳисобланади. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш ва уни қайта 
ишлаш қадим замонлардан буѐн жамият ижтимоий ҳаѐтида муҳим ўрин тутиб, инсон 
организми эҳтиѐжи учун доимий зарур бўлган углеводлар, оқсил ва бошқа фаол 
моддаларнинг табий манбаи ҳамдир.
Шунинг учун ҳам дунѐда озиқ-овқат муаммосини ўткирлашиб бораѐтган ҳозирги 
мураккаб шароитда аграр соҳани ривожлантириш, табиатнинг турли экстремал 
шароитларига (қурғоқчилик, ҳаддан ташқари иссиқ каби) чидамли, сифатли берадиган 
навларини яратиш, етиштирилган маҳсулотлардан тежамкорлик асосида самарали 
фойдаланиш, қайта ишлаш саноатини модернизациялаб бориш каби масалаларни ҳал 
этиш бугунги кунда долзарб вазифалардан ҳисобланади.
Маҳсулотни ишлаб чиқаришни ҳажмини кўпайтиришда, ишлаб чиқаришни 
диверсификациялашни асослаш, техника ва агротехнологияларни янгилаш, эркин 
бозорни шакллантириш, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари бўйича рентабелик 
кўрсаткичини аниқлаш, таннархни пасайтириш йўлларини ахтариб топиш долзарб 
муаммо бўлиб турибди. 
Республика Президенти Ш.М.Мирзиѐев тамонидан 2017 йил 29 ноябр куни 
―Инновацион ривожлантириш вазирлигини ташкил этиш‖ тўғрисидаги фармони 
қабул қилиниб, қишлоқ хўжалик корхоналарни модернизация қилиш, техник ва 
технологик қайта жиҳозлашни янада жадаллаштириш, замонавий, мослашувчан 
технологияларни кенг жорий этиш ишларини амалга оширишга хизмат қилади. 
Бунда мамлакатимизнинг ҳар бир ҳудудини иқлим шароити, мавжуд сув 
ресурслари ҳамда ҳудудларнинг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, 

---

387 
пахтачиликда ишлаб чиқариш ва илмий-тадқиқот ишларининг самарадорлигини 
ошириш, уруғчилик ва селекция ишларини янада такомиллаштириш, ғўзанинг 
серҳосил ҳамда дунѐ бозорида харидоргир бўлган навларини танлаш ва 
жойлаштириш, ресурстежовчи агротехнологияларни соҳага жорий этиш алоҳида 
аҳамият касб этади. 
Фермер хўжалиги фаолиятида янги агротехнологияларни жорий этишнинг 
ташкилий-иқтисодий механизмини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар
ишлаб чиқишдан иборат. 
Ишнинг мақсадига мувофиқ, қуйидаги тавсиялар ишлаб чиқилди: қишлоқ 
хўжалиги маҳсулотларини етиштиришда ресурстежовчи агротехнологиялардан 
фойдаланишнинг 
зарурияти 
илмий 
жиҳатдан 
асослаб 
берилди; 
янги 
агротехнологиялардан фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлигини баҳолаш 
мезонларини аниқлаш бўйича илмий таклифлар ишлаб чиқилди; қишлоқ хўжалиги 
маҳсулотларини етиштириш жараѐнларида агротехник тадбирларни амалга 
оширишда моддий-техника ва меҳнат ресурслари сарфи меъѐрларни белгилашда 
ташкилий ва услубий ѐндошувларни такомиллаштириш бўйича тавсиялар 
тайѐрланди. 
Бозор иқтисодиѐти шароитида фермер хўжаликлари фаолиятида янги 
технологияларни жорий этиш механизмларини бошқаришнинг ташкилий-иқтисодий 
ва ҳуқуқий қишлоқ худудларида бизнес мухитни шакллантириш ва тадбиркорликни 
ривожлантиришни бошқаришнинг ташкилий-иқтисодий ва ҳуқуқий муносабатлари 
ҳисобланади. Тадқиқотни ўрганиш объекти сифатида Самарқанд вилояти қишлоқ 
хўжалик корхоналари материаллари мисолида.