Italiya Italiya

12-rasm. Raqobatbardoshlik indeksi¹⁷

Jahon iqtisodiy forumi tomonidan e'lon qilingan 2018 yilgi global raqobatbardoshlik to'g'risidagi hisobotda Italiya 100 balldan 71,53 ball to'pladi. Italiyadagi raqobatbardoshlik indeksi 2007 yildan 2019 yilgacha o'rtacha 19,74 punktni tashkil etdi, 2019 yilda 71.53 punkt darajasiga etdi va 2010 yildagi rekord darajadagi 4.30 punktdan past bo'ldi.

1-jadval

Iste’mol narxlari¹⁸

	EUR	USD	UZS
Ovqatlanish, arzon restoran	15.00	4.00 $	38,148
Ikki kishilik ovqatlanish joyi, uch xil taomlar restorani	50.00	15.00 $	143,055
“Black bear” Kofi (Chiken fingers)	8.00	2.25 $	21,458
Maishiy pivo (0,5 litr qoralama)	5.00	1.00 $	9537
Import qilingan pivo (0,33 litrli shisha)	4.00	2.00 $	19,074
Kapuçino (odatiy)	1.35	1.33 $	12,684
Koks / Pepsi (0,33 litrli shisha)	2.04	0.55 $	5245
Suv (0,33 litrli shisha)	0.99	0.23 $	2193
Sut (muntazam), (1 litr)	1.12	0.68 $	6485
Yangi uzilgan non (500 gr)	1.55	0.16 $	1525
Guruch (oq), (1 kg)	1.90	0.81 $	7724
Tuxum (muntazam) (12)	2.62	1.01 $	9632
Mahalliy pishloq (1 kg)	12.34	4.04 $	38,529
Tovuq ko'kraklari (suyaksiz, terisiz), (1 kg)	8.16	2.60 $	24,796
Go'shtning dumaloq davri (1kg) (yoki ekvivalent orqa oyoq qizil go'shti)	15.03	5.05 $	48,161
Olma (1 kg)	1.77	0.97 $	9,25
Banan (1 kg)	1.69	2.06 $	19,646
Portakallar (1kg)	1.65	2.35 $	22,411
Pomidor (1 kg)	1.90	0.64 $	6103
Kartoshka (1 kg)	1.16	0.41 $	3910
Piyoz (1 kg)	1.22	0.28 $	2670
Salat (1 bosh)	1.03	0.23 $	2193
Suv (1,5 litrli shisha)	0.38	0.29 $	2765
Sharob shishasi (o'rtacha)	5.00	2.50 $	23,842
Maishiy pivo (0,5 litrli shisha)	1.19	0.51 $	4863
Import qilingan pivo (0,33 litrli shisha)	1.67	1.63 $	15,545
Sigaret 20 to'plami (Marlboro)	5.50	1.50 $	14,305
Bir tomonlama chiptalar (mahalliy transport)	1.50	0.15 $	1430
Oylik o'tish (oddiy narx)	35.00	15.00 $	143,055
Taksi	5.00	0.59 $	5626
Benzin (1 litr)	1.56	0.51 $	4,863
85m2 kvartira uchun asosiy (elektr, isitish, sovutish, suv, axlat)	21,000.00	37.24 $	355,157
1 daqiqa Prepaid mahalliy tarif rejasi (chegirmalar yoki rejalar yo'q)	22,508.45	0.02 $	1907
Internet (60 Mbit / s yoki undan ko'p, cheklanmagan ma'lumotlar, kabel / ADSL)	148.17	44.63 $	425,636
Fitness Club, 1 kattalar uchun oylik to'lov	0.10	28.21 $	269,038
Tennis kortini ijaraga olish (dam olish kuni 1 soat)	28.48	6.58 $	62,753
Kino, xalqaro nashr, 1 o'rin	47.53	2.00 $	19.014
Maktabgacha (yoki bolalar bog'chasi), to'liq kun, xususiy, oylik 1 bola uchun	18.02	143.41 $	1,367,701
Xalqaro boshlang'ich maktab, yiliga 1 bola uchun	8.00	4,233.39 $	40,373,8404
1 jinsi juftligi	424.83	21.56 $	204.970
Zanjir do'konidagi yozgi libos (Zara, H&M, ...)	10,742.70	38.67 $	368,795
Shahar markazidagi kvartira (1 xonali)	76.87	224.05 $	2,136,764
Kvartira (1 xonali) Markazdan tashqarida	457.01	142.58 $	1,359,785
Shahar markazidagi kvartira (3 xonali)	1,052.19	495.24 $	4,723,103
Kvartira (3 xonali) Markazdan tashqarida	766.51	268.57 $	2,561,352
Shahar markazida kvartira sotib olish uchun kvadrat metr uchun narx	3,354.07	912.38 $	8,701,368
Markazdan tashqarida kvartira sotib olish uchun kvadrat metr uchun narx	2,021.34	450.12 $	4,292,794
So`m	6,337,350.86	2,889.82	27,559.315
O'rtacha oylik aniq ish haqi (soliqdan keyin)	1,386.38	212.45 $	2,026.135

= 4.348 1 EUR = 4.348 UZS

Italiyaning makroiqtisodiy ko’rsatkichlarini tahlil qilish barobarida, xarid pariteti ya’ni valyutaning sotib olish qobiliyatini hisoblab chiqdim. Bunda 50 xil turda oziq-ovqat va nooziq-ovqat mahsulotlarining Italiyadagi qiymati bilan, O’zbekistondagi qiymatini solishtirdim.

Italiyada yashash narxi O'zbekistonga nisbatan 159,10% ga yuqori (barcha shaharlar bo'yicha yig'ma ma'lumotlar, ijara hisobga olinmaydi). Italiyada ijara haqi O'zbekistonga nisbatan 187,70% ga yuqori (barcha shaharlar bo'yicha o'rtacha ma'lumot).

Xulosa

Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki, Italiya o‘zining rivojlanishini yaxshi bo‘lmagan boshlang‘ich holatdan ya’ni, tabiiy resurslarning tanqisligi, ichki bozorning torligi, milliy va kapital jamg‘armalarning kamligi va bu borada tajribaning yo‘qligi bilan tavsiflanib, keyinchalik esa, o‘z iqtisodiy rivojlanishida juda yuqori iqtisodiy o‘sish ko‘rsatkichlarini namoyon etdi va yangi industrial davlatlar qatoridan o‘rin oldi. Chunki, davlat yoki import o‘rnini bosish strategiyasi, ya’ni import o‘rnini bosuvchi mahsulotlar ishlab chiqarish yoki eksportga yo‘naltirilgan strategiya, ya’ni eksportga yo‘naltirilgan ishlab chiqarishni tanlashi kerak ediXorijiy investisiyalarni jalb qilish maqsadida davlat shunday qonun ishlab chiqdiki, bu qonunga ko‘ra xorijiy investorlar kafilligini davlat o‘z bo‘yniga oldi. Natijada mamlakatga katta miqdorda investisiyalar kirib kela boshladi.

Davlat kimyo va og‘ir sanoatni sohalarni tezlik bilan rivojlantirish uchun «milliy investisiya fondini» joriy qildi va bu qilingan xarakatlar tez orada o‘z natijasini berdi. Mamlakatda juda kuchli kemasozlik, mashinasozlik va elektronika sohalariga ixtisoslashgan firmalar paydo bo‘ldi. Davlat korxonalarini shakllantirishdan asosiy maqsad mamlakatda olib borilayotgan sanoatlashtirish siyosatini tezlashtirish va eksport salohiyatini kuchaytirish edi. Davlat korxonalari elektr energiya, yo’l qurilish sohasi, qora metallar ishlab chiqarish, kemasozlik kabi strategik sohalarda shakllantirildi. Italiya iqtisodiy o‘sish ko‘rsatkichlari yuqori bo‘lishida davlatning hissasi katta bo‘ldi.

1^ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/it.html

2^ https://www.statista.com/statistics/531010/unemployment-rate-italy/

3^ https://tradingeconomics.com/italy/gdp-growth

4^ https://tradingeconomics.com/italy/gdp-per-capita

5^ https://tradingeconomics.com/italy/gdp-per-capita

6^ https://tradingeconomics.com/italy/inflation-cpi

7^ https://tradingeconomics.com/italy/inflation-cpi

8^ https://tradingeconomics.com/italy/balance-of-trade

9^ https://tradingeconomics.com/italy/exports

10^ https://tradingeconomics.com/italy/imports

11^ https://tradingeconomics.com/italy/imports

12^ https://tradingeconomics.com/italy/external-debt

13^ https://tradingeconomics.com/italy/foreign-direct-investment

14^ https://tradingeconomics.com/italy/gold-reserves

15^ https://tradingeconomics.com/italy/government-budget

16^ https://tradingeconomics.com/italy/government-budget

17^ https://tradingeconomics.com/italy/competitiveness-index

18^ Manba: https://www.numbeo.com/cost-of-living/country_result.jsp?country=Italy