Истеъмолнинг моҳияти ва унинг назарий асослари Истеъмол ҳажмига таъсир этувчи омиллар

Мамалакатимизда истеъмол ҳажмининг иқтисодий субектлар оъртасида тақсимланиш ҳолати таҳлили

Миллий қадриятларимизнинг янги тус олаѐтган анъаналардан яна бири давлатимиз Президентимиз томонидан ҳар бир йилга ном алоҳида ном бериш ва ушбу йўналиш борасида ҳукуматимиз томонидан махсус давлат дастурлари қабул қилиниб, унинг бажарилиши учун лозим бўлган энг муҳим мақсад ва вазифалар, устувор йўналишлар ҳамда таалуқли молиявий манбалар белгилаб берилиши табиий одатга айланиб қолди.
2020 йилнинг январь-март ойларида Республикада чакана савдо товар айланмаси 40 127,4 млрд. сўмни ёки 2019 йил шу даврига нисбатан 103,8 % ни ташкил қилди. Йирик корхоналарнинг чакана савдо товар айланмаси 5,6 % га ўсиб, 6 022,7 млрд. сўмни ва умумий чакана савдо товар айланмасидаги улуши 15,0 % ни ташкил қилди.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларининг товар айланмаси 3,5 % га ўсиб, 34 104,6 млрд. сўмни ва умумий чакана савдо товар айланмасидаги улуши 85,0 % ни ташкил қилди.



4-чизма. Чакана савдо товар айланмаси таркиби
(2020 йил январь-март)¹¹
2020 йилнинг январь-март ойларида чакана савдо товар айланмаси таркиби давлат ва нодавлат шакллари бўйича қуйидагича ифодаланади:
Давлат мулки 52,3 млрд. сўмни ва умумий чакана савдо товар айланмасидаги улуши 0,13 % ни ташкил қилди.
Нодавлат мулк 40 075,1 млрд. сўмни ва умумий чакана савдо товар айланмасидаги улуши 99,87 % ни ташкил қилди.

5-расм. Ҳудудларнинг жами чакана товар айланмасидаги улуши (% ҳисобида)¹²
2020 йилнинг январь-март ойларида йирик корхоналарнинг чакана савдо товар айланмасида ўсиш суръати 105,6 % ни ташкил этди. Ўз навбатида 2019 йилнинг шу даврига нисбатан Қашқадарё (233,5 % га), Самарқанд (161,5 % га), Жиззах (124,1 % га) вилоятларида юқори ўсиш кузатилди.
Овқатланиш ташкилотларининг чакана товар айланмаси ҳажми 1 060,8 млрд. сўмни ташкил этди ва 4,3 % га камайди. Чакана савдо товар айланмасининг умумий ҳажмида овқатланиш корхоналарининг улуши 2,6 % ни ташкил этди.
Умумий овқатланиш ташкилотлари савдо айланмаси умумий ҳажмида энг катта улуш Тошкент шаҳри ҳисобига тўғри келди ва 44,1 % ни ташкил этди, Тошкент вилояти 9,7 %, Самарқанд вилояти 7,4 %, Бухоро вилояти 7,2 % ни ташкил этган бўлса, Сирдарё вилояти 1,1 %, Хоразм вилояти 2,0 % ва Жиззах вилояти 2,5 % улуш билан энг паст кўрсаткичларни қайд этди.