Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal



Download 2,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/301
Sana21.07.2021
Hajmi2,42 Mb.
#125429
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   301
Bog'liq
Le5R6spIug ilmiy jurnal

легенды 
Аннотация. В данной стате анализируется историография изучения вопроса отражения в 
народних дастанах етнографических знаний 20-90-х годов ХХ века. 
Ключевие слова: етнос, фолклор, епос, бахши, етнический компонент, кунграт, калмик. 
 
Historiography of studying the process of ethnographic knowledge’s reflections on national folk 
Abstract. Studying problems of reflection of historiography of ethnographic knowledge in folk 
dastans from the 20s to the 90s of the XXth century is analyzed in this article. 
Key words:ethnos, folklore, the epos, bakhshi, an ethnic component, a Kungrat, a Kalmyk. 
 
XX asrning 20-90  -  yillarida xalq 
dostonlarini  tо‘plash  va  о‘rganish  borasida jiddiy  yutuqlar 
qо‘lga  kiritildi.  Jumladan,  V.M.Jirmunskiy  [1],  H.Zarifov[2],  B.A.Karriyev[3],  T.Mirzayev[4], 
M.Murodov[5],  X.Kо‘rо‘gʻli[6], O.Sobirov[7], J.Xoshniyozov[8], A.Qahhorov[9], M.Murodov[10], 
B.Sarimsoqov[11], N. Qurbonova[12], V.Sokolova[13], B.Putilov[14], I.Moldaboyev[15], 
R.Qidirbayeva[16], M. Seyidov[17] kabi olimlarning xalq dostonlarini tadqiq etishga qaratilgan 
ishlarida biz о‘rganayotgan mavzuga yaqin ayrim masalalar tahlilga tortilgan edi. 
Janubiy  О‘zbekiston  xalq  ogʻzaki  ijodini  о‘rganishga  kirishish  1929  -  yildan boshlandi. Ikki 
voha dostonchiligini ilk bor tadqiq etishga kirishgan folklorshunos H. Zarifov hisoblanadi. U 
Chiroqchilik Boysari, Rajab baxshilarni, kitoblik Abdulla shoir 
Nurali  о‘gʻli, boysunlik Xoliyor 
yuzboshi  Abdukarim  о‘gʻli kabi talantlarni aniqladi, repertuardagi asarlardan namunalar yozib 
oldi[18]. 
XX asrning 40-60  -    yillarida yaratilgan V.M.Jirmunskiy, H.T.Zarifov ishlarida «Alpomish» 
dostonida tasvirlangan etnotoponim va etnonimlar bilan bo
gʻliq  etnografik  materiallar  о‘rganilgan. 
Jumladan,  «Alpomish»  dostonining  qо‘ngʻirot  versiyasi  (о‘zbek,  qoraqalpoq  va  qozoq)  da 
«qо‘ngʻirot» va «qalmoq» etnonimlari turmush tarziga oid hamda unda Alpomish va Barchin 16 
(qо‘shtamgʻali) urugʻli qо‘ngʻirot etnik guruhiga mansubligi tо‘gʻrisidagi etnografik motivlar talqini 
folklorshunoslik jihatdangina badiiy tasvirlanadi.  
T.  Mirzayevning  «Alpomish»  dostonining  о‘zbek  variantlari»  nomli  monografiyasida  esa, 
dostonda nikohning qadimiy shakllari-ekzogamiya va «beshikkerti» odati haqidagi lavhalar qayd 
etilgan. Ishda «Alpomish» dostoni variantlarida nikoh shartlarining aks etish jarayonini tavsiflash 
yetakchilik qiladi.  
О‘zbek  xalqi  etnonimining  etimologik  va  etnik  tarkibidagi  ayrim  qatlamlarning nomlanishi, 
о‘rni  va  makoni,  xullas  etnonimik  xarakterdagi  materiallarning  folklor  asarlarida  aks  etishiga  doir 
mulohazalar V. A. Alekseyev, S.Y. Serov, G.G. Stranovich, I. N. Moroz, I. S. Gurvich, V. I. Vasilyev, 
T.B. Dolgix, V. P. Kobichev, T.D. Zlatkovskaya, R.S. Lipets kabi ixtisoschi olimlarning 
“Etnicheskaya istoriya i folklor” (M., 1974, Izd-
vo  “Nauka”)  nomli  ilmiy  tо‘plamda  e’lon  qilgan 
maqolalarini, shuningdek P.T. Vashenko, V.V. Popova, S.P. Baldayev, L.YE. Eliasov, M. Seidov va 
bos
hqalarning ayrim ishlari[19] fikrimizning dalili bо‘la oladi.    
Turkiy xalqlar, ayniqa, О‘rta Osiyo xalqlari folklorida ham ushbu masala bilan bogʻliq e’tiborli 
tadqiqotchilar, ilmiy-nazariy va tarixiy-etnografik xarakterdagi maqolalar anchagina uchraydi. Bunday 
29
 



Download 2,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish