Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

ILMIY AXBOROTNOMA PEDAGOGIKA 2019-yil, 6-son 
143 
tavsiflanadi, bu esa maktab davrining oxirigacha saqlanib qoladigan egiluvchanlikning yuqori darajasini 
belgilaydi. 
Maktabgacha yoshdagi bolalarning mashg‘ulotlaridagi dinamik yuklama bajariladigan ishning 
davomiyligi bilan belgilanadi, u yosh ortgani sayin izchil ravishda oyoqlardan (3,5-5 yosh) qo‘llarga tomon 
(5,5-7 yosh) mushaklarga rivojlanishi hisobiga oshirib boriladi. O‘sish va oyoq qo‘llar rivojlanishiga 
bunday izchilligi tana qismlari va muayyan mushak guruhlariga beriladigan rivojlantiruvchi mashqlar 
to‘plamini belgilaydi. Shuning uchun 3,5-5,5 yoshlar oralig‘ida yuklamalani avval oyoq mushaklarini yirik 
guruhlariga 5-6 yoshdan boshlab qo‘llariga berish kerak. 3,5-4,5 yoshda dinamik yuklama berish 
davomiyligi 83 sek.ni, 4,5-5,5 yoshda 111 sek.ni, 5,5-6,5 yoshda 117 sek.ni, 7- yoshga kelib ko‘pi bilan 
122 sek.ni tashkil etadi. 
Yuklamani o‘lchab berishga bunday yondashuvni qo‘llash, zarurati tadqiqotlar avj boschiqida 5-6 
yoshli bolalar bilan o‘tkaziladigan dastlabki gimnastika mashg‘ulotlari pulsometriyasi natijalari bilan 
tasdiqlandi (1-rasm). 
Aniqlandiki, maktabgacha yoshdagi bolalar qisqa muddatli jismoniy yuklamalarga yaxshi bardosh 
beradilar. Bunda mashqlarni bajarish sur’atidagina emas, balki bajarilayotgan mashqlar metodik 
yo‘nalishini, navbatlash shart.
Mashg‘
ulotdаn oldin 1
-rasm. 5-6 yoshli bolalarning gimnastika mashg‘ulotlarida qo‘llanadigan 
yuklamaga reaksiyasining fiziologik egri chizig‘i 3,5-7 yoshli bolalar harakat faoliyati fiziologiyasiga oid 
xususiyatlarini umumlashtirish asosida dastlabki gimnastika mashg‘ulotlarining samarali talablari 
aniqlashtirildi (1-jadval). 
180 
160 
140 
120 
100 
80 
60 
40 
20 
0 
5 
10 
15 
20 
25 
30 
Pedagogik kuzatuvlar hamda mutaxassislar orasida so‘rov o‘tkazish jarayonida yana shu aniqlandiki, 
faqatgina bolalar, psixik rivojlanishini e’tiborga olgan holda ularga dastlabki gimnastikaning ko‘nikma va 
malakalarini chuqur o‘rgatish zarur. 
 
1-jadval