Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2017-yil, 4-son (104) gumanitar fanlar seriyasi

ILMIY AXBOROTNOMA 
PEDAGOGIKA
 
2017-yil, 4-son 
126 
Shaxsiy autopsixologik qobiliyatlarga quyidagilar kiradi: 1) umumiy – oʻz-oʻziga munosabat, 
oʻz-oʻzini boshqarishga qodirlik; 2) bilishga doir – rivojlanish psixologiyasi va faqat insongagina xos 
yuqori ong darajasi sifatidagi intellekt; 3) kognitiv – ijodiy faoliyatning akmeologik mazmunida 
kognitivlik oʻz-oʻzini anglash va kasbiy faoliyatning oʻzaro harakatida aks etadi; 4) kreativ – ijodiy 
vazifalarni nostandart hal etish yoʻllarini izlab topish, yangi timsollarni tasavvur qilish va yaratish; 
ijtimoiy-perseptiv – ijtimoiy-perseptivlik akmeologik mazmunda oʻz-oʻzini baholashning shaxslararo 
oʻzaro harakatida aks etadi; empatiyaga doir – emotsional ta’sirga beriluvchanlik; emotsional 
ta’sirlarga moslashuvchanlik[4]. 
A.A.Derkach, S.P.Tolstov va N.M.Egamberdiyevalarning tadqiqotiga tayangan holda, 
akmeologik yondashuv asosida boʻlajak oʻqituvchilarni kasbiy ijtimoiylashtirish tizimi 
takomillashtirildi. Quyida mazkur modelning tarkibiy qismlariga alohida toʻxtalib oʻtamiz. 
Model oʻzaro bir-biriga bogʻlangan toʻrt tarkibiy qismni oʻz ichiga qamrab oladi: 1) 
motivatsion-qadriyatli; 2) kognitiv; 3) faoliyatli; 4) kreativ. 
Modelning motivatsion-qadriyatli tarkibiy qismi motivatsion va qadriyatli qismlardan tashkil 
topgan. Motivatsion tarkibiy qism oʻzida quyidagi jihatlarni aks ettiradi: 
1)
bilishga doir va kasbiy motivatsiyani oʻzaro uygʻunlashtirishdagi barqaror ichki ehtiyojning 
mavjudligi; 
2)
mahsuldor faoliyatga intilish; 
3)
innovatsion jarayonlarga faol ishtirok etish ishtiyoqi; 
4)
oʻz-oʻzini namoyon etish ehtiyoji. 
Yuqorida tahlil qilingan ilmiy yondashuvlar boʻlajak oʻqituvchilarni kasbiy 
ijtimoiylashtirishning nazariy-metodologik asosi sifatida mazkur jarayonni tizimli va yaxlit, uning 
barcha subyektlari kuch va imkoniyatlarini maqsadga yoʻnaltirilgan tarzda birlashtirish hamda har bir 
pedagogning individual va tipologik oʻziga xosliklari bilan bogʻliqlikda faoliyat yoʻnalishlarini tanlay 
olish imkoniyatini beradi. Biz tomonimizdan ishlab chiqilgan tizimli, akmeologik va aksiologik 
yondashuv asosida boʻlajak oʻqituvchilarni kasbiy ijtimoiylashtirish modellari ularni pedagogik 
faoliyatga muvaffaqiyatli tayyorlashga yordam beradi.