Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

ILMIY AXBOROTNOMA 
OʻQITISH METODIKASI
 
 
2019-yil, 6-son 
95 
O‘z mazmunida mehnat g‘oyalarini ifoda etuvchi xalq o‘yinlari: maktabgacha yoshdagi bolalarning 
mehnat tarbiyasini tashkil etish jarayonida mohiyatiga ko‘ra harakatli, didaktik va mavsumiy o‘yinlardan 
foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Harakatli o‘yinlar bolalarni yugurish, sakrash va tirmashib chiqish singari faoliyat ko‘rsatishga undaydi. 
Bunday o‘yinlar bolalarda sezgirlik, chaqqonlik, jamoa manfaatlari yo‘lida harakat qilish, o‘zaro yordam, sabr- 
qanoatli bo‘lish, vaziyatni to‘g‘ri baholay olish, o‘z imkoniyatlarini tanqidiy baholash, mag‘lubiyatni mardona 
tan olish, yo‘l qo‘yilgan xatolarni ko‘ra olish va ularni bartaraf etish choralarini izlab topish kabi xislatlarni 
tarkib toptiradi. 
Didaktik o‘yinlar ta’limiy xarakterga ega bo‘lib, maktabgacha yoshdagi bolalarni fikrlash, sezgirlik va 
topqirlikka o‘rgatadi. Mashg‘ulotlar jarayonida bolalar tomonidan o‘zlashtirilgan bilimlarni mustahkamlashga 
yordam beradi. Mehnat g‘oyalarini ifoda etuvchi didaktik o‘yinlar bolalarda tirishqoqlik, ziyraklik, topqirlik, 
mustaqil fikrlash, mantiqiy xulosalar chiqara olish, shuningdek, maqsadga erishish yo‘lida sabr-toqatli bo‘lish 
kabi xislatlarni tarbiyalaydi. 
Mavsumiy o‘yinlar o‘z mohiyatiga ko‘ra yilning ma’lum davrlarida tashkil etilib, ana shu davr 
xususiyatlarini namoyon etadi. 
Mavsumiy o‘yinlarning aksariyati tabiat bilan inson o‘rtasidagi munosabat, shuningdek, dehqonchilik 
ishlarini tashkil etishga yo‘naltirilgan faoliyat mavzusini yoritishga xizmat qiladi. 
Maktabgacha yoshdagi bolalarning mehnat tarbiyasini tashkil etish jarayonida o‘z mazmunida mehnat 
g‘oyalarini ifoda etgan quyidagi xalq an’analaridan ham foydalanish maqsadga muvofiqdir: «Navro‘z», «Lola 
sayli», «Gul sayli», «Qushlar bayrami», «Qovun sayli», «Hosil bayrami» va h.k. 
Maktabgacha ta’lim muassasalarida kasb-hunarga oid tushunchalarni shakllantirish asosan «Tevarak 
atrof bilan tanishtirish» hamda «Tasviriy faoliyat» va hokazo mashg‘ulotlarda amalga oshirish mumkin. 
Maktabgacha ta’lim muassasasi bolalarida kasb-hunarlarga oid tasavvur va tushunchalarni shakllantirishda 
istirohat va hayvonot bog‘lariga bog‘, ekinzor, poliz va boshqa yerlarga ekskursiyalarga olib borishning o‘rni 
beqiyosdir.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni har tomonlama yetuk, sog‘lom, quvnoq, bo‘lib o‘sishida kasblar, 
hunarlar to‘g‘risidagi tasavvurlarini shakllantirish hamda milliy o‘yinlarning o‘rganishning tarbiyaviy ahamiyati 
kattadir. Chunki bolalar o‘z qo‘llari bilan qog‘ozdan, karton qog‘ozlardan foydalanib har xil naqshlar 
tayyorlashi, byumlar yasashi va rasmlar chizishi ularda qandaydir zavqni, guzallikni, harakatni talab qiladi.