Issiqlik almashinish qurilmalari

2-расм. Трубаларни тешикли панжараларга маμкамлаш усуллари.
а - иккита ари3чага развальцовка 3илиш; б - битта ари3чага развальцовка 3илиш;
в - пайвандлаш ва развольцовка 3илиш; г,д - пайвандлаш; е, ж - ари3чали ва тишли
пайвандлаш; з - кириш 3исмини конуссимон развальцовка 3илиш; и - текис тешикка
развальцовка 3илиш ва буклаш; к - кавшарлаш; л - елимлаш; м - сальник билан зичлаш;
н - портлатиб пайвандлаш; о - тешикли панжара таш3и томонини конуссимон
раззенковка 3илиш; п - тешикли панжаранинг таш3и томони аста - секин силли3,
Isituvchi trubalar 3 ni teshikli panjaralar 2 da mahkamlashning eng keng tarqalgan usuli bu oddiy razval’tsovkadir (2-rasm). Val’tsovka nomli asbobda radial yinalishda hosil qilinadigan kuch ta`sirida truba deformatsiyaga (diametri ortadi, ya`ni kengayadi) uchrab, teshikli panjaraga zichlanadi va mhkamlanadi. Truba iramining tir pardaga mustahkam joylashtirishga erishish uchun teshikli panjarada eni 2...3,5 mm va chuqurligi 0,4...1,0 mm li ikkita halqasimon ariqcha qilinadi. Undan tashqari, trubalarni teshikli panjaralarga payvandlash, kavsharlash, sal’nik yordamida ham mahkamlash mumkin. Sal’nik yordamida zichlash murakkab va qimmat. Bu usulda mahkamlash muhitlar temperatura farqi katta bilganda, trubalarning biylama siljishiga imkon beradi, ammo bunda birikma zichlanishi buzulmaydi.
Trubaning kirish qismini konussimon razval’tsovka qilish, mahalliy qarshilik koeffitsientini sezilarli darajada pasaytiradi. Bu esa, iz navbatida kirish qismining emirilish oldini oladi. Agar, trubalar tebranish, tsiklik qizishga, temperaturalar katta izgarishi yoki ularning uchlari issiqlik ta`sirida ita isib ketish hollari yuz beradigan bilsa, unda trubalarning uchi albatta teshikli panjaraga payvandlanish zarur. Payvandlash choki chiktirilgan, valik va ariqchada valik holadi, hamda ariqcha va tishli kirinishlarda bilishi mumkin. Odatda, qalin devorli trubalarni payvandlash maqsadga muvofiqdir. Agar, trubalar kuchlanish ostida ishlatiladigan bilsa, portlatib payvandlash tavsiya etiladi. Ushbu usulda trubalarni mahkamlash uchun portlatish zaryad quvvati katta, teshikli panjaraning tashqi yuzasi razzenkovka qilishini va panjara tashqarisiga truba uchlari kip chiqib turishi kerak. Bu usulda truba teshikli panjaraga itarib mustahkam holatda biriktiriladi. Agar, trubaning bir uchi panjaraga ushbu usulda portlatib payvandlansa, ikkinchi uchi esa portlatib razval’tsovka qilinsa, eng yuqori mustahkamlikka erishsa biladi.