81
буюртмачи ёки илова администратори ушбу сўровнинг тўғрилигини
маъқуллаши керак.
Ҳар бир сўровга функционал алоқалар тўплами таққосланади.
Функционал алоқа (ФА) ахборот қидириш алгоритмининг элементи бўлади.
Бунда ФА функционал қайта ишлаш алгоритмини ифодаламайди, фақатгина,
қайта ишлаш учун объектнинг экземплярлари қайси
кетма-кетликда
таиланиши кўрсатилади.
ФАга киришда дастлабки деб аталувчи бир ёки бир неча экземпляр
объектлардан фойдаланилади, чиқишда эса охирги деб аталувчи бир ёки бир
неча объектлар экземплярлари ишлатилади.
ФАни қуйидагича белгилаймиз:
А
1
, А
2
, ..., А
М
F
В
1
, В
2
, ..., В
N
,
бу ерда А
1
, А
2
, ..., А
М
- бошланғич объектларнинг номи;
В
1
, В
2
, ..., В
N
- ФА якуний объектларнинг номлари.
Агар ФАда битта бошланғич объект берилган бўлса, уни бир ўлчамли,
қолган ҳолларда - кўп ўлчамли деб атаймиз.
Айтиб ўтганимиздек, ҳар бир сўровга мос равишда бир ёки бир неча
кетма-кетликдаги ФАдан ташкил топган баъзи ФА тўплами қўрилади.
Алоқаларнинг кетма-кетлиги деганда, тартибланган тўплам
тушинилади,
унда исталган n-чи (n>1) ФА m-чи ФАнинг дастлабки якуний объекти
сифатида ишлатилади, бу ерда 1 m < n. ФА кетма-кетлигини бажаришни
бошлаш учун, унинг бошланғич объектларининг экземплярларига мурожаат
қилувчи биринчи ФАни бажариш зарур.
Бундай объектлар учун,
экземплярларга мурожаатнинг қўшимча усулларини аниқловчи В6
характеристикаси берилади. В6 характеристикасининг мумкин бўлган
қийматлари:
В6 = D (DIRECT) - объект идентификатори қиймати бўйича бевосита
мурожаат;
B6 = S (SEQUENTIAL) - объект экземплярига кетма-кетлигдаги
мурожаат;
В6 = DS - юқорида келтирилган иккита имкониятнинг биргаликда
таъминлаш бўлиши мумкин.
В6 характеристикаси қиймати сўров текстидан аниқланади.
Объектнинг номи сўровда «ушбуга» ёки «кўрсатилганга» сўзи
билан
аниқланган бўлса, бу объектнинг конкрет экземплярига бевосита мурожаат
этиш зарурлигини билдиради. Агар сўровдаги текстда объектдан олдин «ҳар
бирига» сўзи ишлатилса, унда объект экземплярига
кетма-кет мурожаат
қилиш кўзда тутилади.
ФАни белгилагандан ва кўп ўлчамли алоқаларни каноник кўринишига
келтирилгандан кейин, ФА ҳақидаги ахборот жадвал шаклига келтирилади,
унинг формати 5-жадвалда келтирилган. Жадвалдаги ҳар бир алоқа учун:
82
- бошланғич ва охирги объектлар номлари;
- ФА бажарилиш вақтидаги чеклашлар;
- ФА бажарилиши ҳуқуқига чеклашлар,
агар бажарилишни барча
фойдаланувчилар бермаган бўлса; бу параметрнинг қиймати юқорида
кўрилган атрибут (А6) ва объект (В5) учун берилган характеристикалардан
берилади;
- ФА бошланғич ва охирги объектларнинг ҳар бири орасида
мувофиқлик типлари берилади.
5-жадвал.
Функционал
алоқаларни
ифодалаш
бланкаси
Бет _______ _______дан
№
Бошлан-
ғич объект
Охирги
объект
Муво-
фиқлик
типи
Вақт учун
чеклаш
Ҳуқуқ
учун
чеклаш
Изоҳ
1
2
3
4
5
6
7
Лойиҳалашнинг бу қадамида автоматлаштирилган
тизимнинг кейинги
ривожланишида амалга оширилиши режалаштирилаётган сўровларни
ҳисобга олиш керак. Бундай таҳлил объектнинг яна бир характеристикаси
структурали фаоллик (В7 характеристикаси коди) қийматини аниқлашга им
Кон беради. В7 қ А (АСТIVE) қиймати шуни билдирадики,
ахборот
базасининг кейинги ривожланишида, бу объект учун янги ФАлар
аниқланиши мумкин, ва бундан келиб чиқиб, у янги структурали алоқаларга
кириши мумкин, В7 қ N (NO) қийматига объект ахборот базасида ўзининг
статусини алмашмаслиги фараз қилинади.
Do'stlaringiz bilan baham: