Ҳисоб-китоб жараёнлари ҳисобини ташкил қилиш. Ҳисоб – китоб турлари. Ҳисоб – китобнинг асосий шакллари

Режали тўловлар тартибидаги ҳисоб-китобшакли корхоналар ўртасида, яъни товар етказиб берувчи ва ҳаридор ўртасида доимий алоқа мавжуд бўлган ҳолларда қўлланилади. Ҳисоб-китобнинг бу шакли машинасозлик корхоналарида, кўмир, газ, металл сотиб олишда, деталларни жўнатишда, озиқ-овқат саноати корхоналари билан савдо ташкилотлари ўртасида нон, сут маҳсулотларини сотиш ва сотиб олишда қўлланилади.

4. 
   Пластик каротчкалар бўйича ҳисоб – китоб олиб бориш.
   

Республикамизда ҳозирги кунда пластик электрон каротчкаларнинг 4 хил тури мавжуддир.
1. Сўм карточкаси - Сўм карточкалари мамлакатимизнинг барча шаҳарларидаги супермаркетлар, дўконлар, хизмат кўрсатиш соҳаси корхоналари, уяли алоқа компаниялар, авиа ва темир йўл кассаларида тўлов учун қабул қилинади. Ҳисоб рақам қаерда очилганлигидан қатъий назар сўм карточка орқали барча банк муассасалари, шунингдек корхоналар, супермаркетлар ва бошқа жамоат жойларида ўрнатилган банкоматлар тармоғидан истаганча нақд пул олиш имконини беради. Клиент хоҳши билан етти йил муддатга очилади. карточка эгаларига йилига 36% даромад тўланадиган омонатлар очилади. Агар пул маблағлари ҳисоб рақамида тураверса, ҳар ой фоизларга фоиз қўшилиб, унинг ҳажми йилига 42,6 % ни ташкил этади. Сўм карточкаларини жорий қилиниши орқали пул йўқотиш ёки ўғрилатиш муаммосига дуч келинмайди. Ҳисоб рақам эгасидан бошқа ҳеч ким карточкадаги пулни ололмайди. Пластик карточка йўқотиб қўйилган тақдирда ҳам пуллар банкда тўла тўкис сақланиб туради. Сўм карточкасини очиш билан кишилар ҳаёти ва саломатлиги 3 йил муддатга бепул суғурта қилинади. Бундай суғурта васиқаси бутун дунёда амал қилади.
2. VISA ELECTRON карточкаси – Visa ускуналари ўрнатилган барча дўконлар ва хизмат кўрсатиш соҳаси корхоналарида товарлар ва хизмат ҳақини нақд пулсиз тўлаш. Visaга аъзо банкларнинг банкоматлари ёки бўлимларидан нақд хорижий валюта олиш (жаҳондаги 22 мингдан зиёд банк Visa тизимига кирган). Карточканинг амал қилиш муддати 1 йил.