Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

К алтам ин ор м аданиятига о и д ёдгорлик ларн и нг кенг
терр иторияда тарқалиш ига қарам асдан , уларн и нг м о д ­
д и й ва маънавий ўхш аш ли ги , эт н и к ва тил ж иҳатдан
қ андай ди р би р л и к бор л и ги дан дарак бер ади . И к к и н ч и -
*
 
д а н , б у ҳолат к алтам ин орли к ларни н г қўш ни мамлакат-
лар би л ан яқин м ун осабатда бўлган ли ги н и кўрсатади.
К алтам ин ор м акон лари да учрайдиган ч и ган окдар ни н г
айрим турлари б у м ун осабатл арн и н г б и р уч ин и Ҳ и н д
ок еан и қирғоқдарига элтади.
Б и н о б а р и н , илк калтам инорликлар Ҳ и н д и стон д аги
др ави д ва м унда тилларидаги қабилалар би л ан яқиндан
б о ғ л и қ бўлган . М аъ лум к и , б у ф и к р и лгаридан ҳам
адаби ётда м авжуд. А м м о калтам инор м аконларида т о ­
пилган кўп нарсалар бу м адани ятн и ж ан уби й Т уркм а-
н и ст он даги (Ж ай тун ) ва Я қин Ш аркдаги, яъни Э рон
ва И р оғд аги илк деҳқ он ч и л и к н еоли ти к маконлари б и ­
лан анча яқ и н л аш ти ри б қўяди. Бу яқ и н л и к м азкур м а­
конларда топилган тош асбоб-ускун аларда, соп ол и ди ш ­
лар н и н г ш акллари ва уларга бери лган нақш ларда ж уда
ҳам а н и қ сези л ади .
Ю қорида кўрсатилган и қ ти соди й ва м аданий я қ и н -
ли кларни ф ақат о д д и й м ун осабат ёки б и р м аданият-
н и н г иккинчи м аданиятга таъсири д е б туш унтириш б и -
w
 
лан ч ек лан и б қ олиш м ум кин эм ас. К ей и н ги йилларда
ж ан уби й Т ур к м ан и стон да ва Я қ и н Ш аркда ўтказилган
археологик текш ириш лар ш уни кўрсатадики, сўнгги н е ­
олит даврига о и д илк деққончилик маданияти маҳаллий
овчи ва терм ачи а ҳол и н и н г ўтр оқ ҳолатга ва д еҳ қ о н -