Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

ига им кон б е р ­
ди . Бундай н о ёб оби далардан IX —XI асрларга тегиш ли
Бўронқалъа ва Н оибқалъа харобалари диққатга са зо -
вор. А ф риги й лар сул ол аси н и н г охирги асрларида п ай ­
д о бўлган мазкур оби далар ривож ланган ф еодал и зм ту-
зум и истеҳком лари типик нам уналарини н ам оён қила-
ди . А й н и қ са ўлик в о\ага айланган Қаватқалъа хар оба­
лари Х оразм қ и ш л о к /т р и н и н г ўрта асрлар даври м ан-
за р а си н и тасав вур қили ш га и м к он б е р а д и . Й и ри к
Қаватқалъа қасри атроф идаги беш та ф еодал қасрлари
билан яқин ж ойлаш ган 90 та мустаҳкамланмаган деҳқон
ҳовлилари бу даврда ш аклланган ўрта аср типидаги
қиш лоқдар п ай до бўлганлигини тасди к дай ди. Б и зн и н г
кўз ол ди м и зда м уайян маҳаллий ҳок им ўз вассаллари
ва қарам деҳқ он л ари билан қ иш лоқ истеҳком и нам оён
бўлади. А сли ҳок им қасри илк аф риғийлар давридаги-
д е к м устаҳкам м у д о ф а а и н ш о о т л а р и га ўх ш а м а й д и .
У н и н г деворлари ш и н ак си з бурж ли унча қалин бўл-
маган. Д ем ак , X II—X III асрларга келиб Х оразм давла­
ти ўз қудрати билан маҳаллий аҳоли осой и ш тали ги н и
ва ф аровон л и ги н и таъмин қилган.
Х оразм га 1219 йили келган араб сай ёҳи Ёқут ш ун ­
дай д е б ёзади: «М ен ҳеч вақт бун дай (Х ор азм дай ) кўп
аҳоли яш аган вилоятни кўрм аганм ан... узлук си з зич
ж ойлаш ган , б и р -б и р и га яқин қиш лоқдар, даш тларда
ж уда кўп қасрлар ва ҳовлилар, рустакларда ўзлаш ти-
рилмаган ерлари деярли кўри нм ай ди. Бу ерда дарахт-
лар ж уда ҳам кўп. А й н и қ са тут дарахтлари ва бўй те-
раклар. У лардан аҳоли қ ур и л и ш да ва и п ак қурти
боқ и ш да ф ой дал ан ади . Қ иш лоқлар ва ш аҳарларни кез-