Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

Ж ал ол и дди н н и н г ўлимидан к ейин ўш а зам он воқеа-
лар и н и н г гувоҳи бўлган и бн а л -А си р и й н и н г ёзи ш и ч а,
м усулм он ш арқидаги халкдар б у ж асур лаш к арбош и ва
улуг сул тон н и ю ксак баҳол аб, анча йиллар ун и н г ҳалок
бўлганига иш онм ай келганлар. Ватанни бераҳм мўғуллар
том он и д ан и сти л о қилиш га қарш и қ аҳрам он он а қара-
тилган саркарда ҳаракатларини унутм аган м усулм он -
лар, ул истилочиларга ҳал қилувчи зар ба бер и ш га янги
кучлар тўпламокда, деган турли аф соналар п айдо бўлган.
А м м о б у у м и д л а £ пучга чиққан, Хулагу бош чи ли гидаги
мўғул галалари Ўрта ва Ш арқ мамлакатларига қарши
қонли ю риш ларини давом қилдириб, И роқ , Э р о н , О зар­
бо й ж о н ва Грузияда п айдо бўлганда, ҳеч ким б у ваҳший
босқ ин ч иларга қарш илик кўрсата олм аган.
О лд О си ё мамлакатлари ва вилоятларида ж уда кўп
парчаланиб кетган Х оразм ш оҳи лаш карлари, айни қ са
қар хил туркий қ абилаларнинг вакиллари мўғуллардан
қ очи б ж ой л аш и б қолган. О датда б ун дай киш иларни
тарихий м анбаълар, хоразм ликлар д е б тилга олади . Бу
киш илар баъзан ш унча кўп бўлганки, маҳаллий ҳ о к и м -
лар б у н и инобатга олиш га м аж бур бўлган, чунки улар
катта ҳарбий куч бўлган. Ж ал ол и дди н н и н г айрим ам и р-
лари ва лаш карбош илари О лд О си ё, ҳатто М и ср , И р о қ
каби м амлакатларнинг п одш олари ва ҳок им лари да хи з-
матда бўлган ва ҳатто, маҳаллий ҳук м дор, хон ва сул -
тонлар ораси даги кураш ва ф итналарда хоразм ҳарбий
кучлари таянч р оли н и ўй наган. Ш у н и н г учун салж у-
қийлар ва ай ю би й лар валиаҳдлари хоразм ликларни х и з-
матга о л и б , уларга ер-м улк аж ратганлар. Ш арқий А н а-