Ismailova Zukhra Karabayevna, Maxsudov Po’lat Maxsudovich, Ergashev Oybek Karimovich

4.7. Ta`lim metodlarining tavsifi. 
 

---

 
104 
Ta`lim metodi deganda ta’lim beruvchi  va  ta’lim  oluvchilarning birgalikdagi 
faoliyat  yo’llari  tushuniladi.  Bularning  yordamida  ta’lim  oluvchilar  bilim, 
ko’nikma,  malaka,  kasbiy  mahoratlarni  egallashga  erishadilar,  aqliy  va  jismoniy 
kuch va ijodiy qobiliyat rivojlanadi. 
Pedagogikada  ta`lim  metodlarini  tasniflanishiga  va  belgilashga  bir  xil 
yondashuv  mavjud  emas.  “Ta`lim  metodi”  tushunchasining  mazmunini  ochish 
to’g’risida  munozaralar  hozirgi  vaqtda  ham  davom  etib  kelmoqda.  Ba`zi  olimlar 
metodni belgilashda bilish manbalarining xususiyatlarini asosiy deb hisoblaydilar, 
boshqalari  ta’lim  oluvchilarning  tafakkuridagi  ijodiy  faollik  va  mustaqillik,  ba’zi 
olimlar  esa  ta’lim  oluvchilar  faoliyatida  ta`limning  turli  bosqichlaridagi  tavsifini 
muhim deb hisoblaydilar. 
Ta’lim berishda uning ikki tomoni: o’qitish va o’qish tomonlari hamma vaqt 
aniq ajralib turadi.  
O’qitish
  –  ta’lim  beruvchining  ta’lim  oluvchilarga  bilim,  ko’nikma  va 
malakalar  tizimi  berish,  ularning  bilish  va  ijodiy  qobiliyatlarini  rivojlantirish 
borasidagi faoliyati. 
O’qish
  –  ta’lim  oluvchilarning  o’quv  fani  materialini  o’zlashtirish  borasida 
qiladigan tizimli va ongli mehnatidir. 
O’qitish  jarayoni  murakkab  va  ko’p  qirrali  bo’lib,  nihoyatda  xilma-xil  va 
turli  xarakterdagi  omillarga  bog’liq.  O’qituvchi  o’qitish  metodlarining  bitmas-
tuganmas xazinasiga ega. O’qitish metodlarini quyidagicha tasniflanadi (5.1-rasm).  
 
Ta’lim  metodlari  o’quv  jarayonining  amalga  oshirish,  ya’ni  o’qitish  va 
o’qish  metodlari  bo’lganligidan,  har  bir  metodga  o’qituvchi  faoliyati  va  talabalar 
faoliyati  nuqtai  nazaridan  qarash  lozim.  Shuning  uchun  ham,  ta’lim  metodlarini 
o’quv  materiallarini  uzatish  va  idrok  etish  manbalari  bo’yicha  quyidagicha 
guruhlash mumkin (4.2-jadval). 
 

---

 
105 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4.6-rasm. Ta’lim metodlarining tasniflanishi