52
Gilam - mozaika o’simliklari uchun tupro q 10-15 sm gacha yumshatiladi,
yozgi gullar uchun - 30 sm, yirik ko’p yil o’sadiganlar uchun 40
sm georgina va
pionlar uchun - 50-60 sm.
Gulzorni baquvvat tuproqda barpo etishda yer xaydaladi, tekislanadi, xaskash
bilan tekislanadi. Agar tuproq qismi kam bo’lsa o’simlikli tuproq bilan boyitiladi,
yoki yaramaydigan tuproqni boshqa tuproq bilan o’zgartiriladi. Agar tuproqda ozuqa
modda oz bo’lsa unga chirindi, torf (2-6 sm qalinlikda) sepiladi va mineral o’g’itlar
(1m
2
yerga N30, K-20, R-40 g.) sepiladi. Tuproq yana haydaladi.
Loyihalash jarayonida gulzorning ishchi chizmasiga rasmning konfigurasiyasi
(shakli) chiziladi. Uning kattaligi gullarning nomi ko’rsatiladi. Bo’yi balandrok
gullar markazga yaqin joylashtiriladi, bo’yi pastlari esa pereferiyaga yaqin. Gullarni
turini tanlashda uning gullash vaqti, rangiga e’tibor beriladi.
O’zbekistonda klumba va rabatkalar ikki faolga mo’ljallab barpo etiladi.
Kuzda ikki yilliklar va piyozlilar ekiladi.
Ular erta bahorda gullaydigan, ikki
yilliklari esa qishda ham gullaydi. Bu o’simliklar bahorda gulli bezak beradi. May
oyida ularni o’rnini yozgilar va gilamsimon o’simliklar egallaydi.
Ishchi chizmaga muvofiq ravishda gulzorning shakli va ornamenti (pakshi)
amalga o’tkaziladi. Buning uchun ruletka, qoziqlar, shnur, burchak,
shablon
ishlatiladi.
Murakkabroq bo’lgan suratni amalga o’tkazish uchun kletkalar yoki trafaret
qo’llaniladi.
Ko’chatlar yashik, polietilenli xaltacha yoki tuvaklarda keltiriladi.
Ekishdaan oldin ko’chatni asta-sekin sug’oriladi. Ko’chatlar ertalab yoki
kechqurun ekiladi, yaxshisi bulutli kunda.
Ko’chatlar orasidagi masofa 15-20sm. Ko’chatlar ekilgandan so’ng 2
xafta
o’tib 1m
2
hisobida ammiakli selitra 15g, superfosfat - 30g, xlorli kaliy - 20g. Ko’p
yilliklari 3 marta o’g’itlanadi: bahorda - ammiakli selitra bilan, iyulda - ammiakli
selitra, superfosfat va kaliyli xlor bilan, kuniga 1-2 marta sug’orriladi, begona o’tlar
olinadi (faolda 5-6 marta), tuproq yumshatiladi.
Gilamsimon va bordyurli o’simliklar 6-10 marta kesiladi.
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
53
Maysazorlar barpo etish uchun urug’i
sepiladi, chim ekiladi, vegetativ usul
bilan ekiladi.
Urug’larni sepish. Maysazorlar asosan urug’i sepilib barpo etiladi (raygras,
betaga (ovsyanisa), oddiy maysazorlar uchun aralash urug’lar sepiladi (betaga- 30%,
ko’ngirbosh (myatlik) - 30, simbirik (polovisa belaya) - 10, raygras - 30%.
Urug’larni sepish normasi: raygras - 80-100 kg/ga, ovsyanisa - 100-120, myatlik 45-
55, polovisa 20-25 kg/ga.
Maysa o’tlar urug’lari 15 fevraldan 15 martgacha va kuzda 15.X.- 5.XI gacha
sepiladi. Sepish chuqurliga 0,5-3 sm. Urug’lari sepilgandan so’ng tuproqning ustki
kismi tekislanadi, suv sepiladi. Raygrasning urug’lari 10 kundan so’ng, myatlikniki
15-17, ovsyanisaniki - 12-14 kundan so’ng unib chiqadi.
Chimlash, chim bosish - chimlash usuli bilan maysazorlar qiyaliklarda kamroq
- asosan tekis yerlarda ko’llaniladi. Chim 30x15; 30x20; 60-60 x 20-30 sm
kattalikda va 6-8 sm qalinlikda kesiladi, so’ng ular kerakli maysa keltirib darrov o’z
joyiga ekiladi.
Chim bosish yalpi, tasma va kataksimon shaklda olib borilishi
mumkin.
Veggetativ usul - ildizlari kesiladi, yoki ustki novdalari 3-5
sm uzunlikda
kesiladi, uchastkaning ustiga sepiladi, chirindi bilan yopiladi (2-3 sm), (chirindili
tuproq bilan), tekislanadi va suv sepiladi.
Gidrosepish. Suv sepadigan mashinaga urug’lar, o’g’it, suv, bitum emulsiyasi,
lateks emulsiyani joylashtiriladi va kerakli joyga sepiladi. Aralash materiallarning
sepilish miqdori - 10 m
2
yerga; kichik - 400, bitum emulsiyasi 1, notekis - 40, suv -
4,5g, 100m
2
maydonga superfosfat - 3 g, ammiakli selitra - 6, xlorli kaliy - 2 g.
Maysazorlarda parvarish ishlarini olib borish.
Bunda asosiy ishlar
qo’yidagicha sug’orish, o’rish begona o’tlarni olish, o’g’itlash, ta’mirlash, kasal va
zararkunandalardan himoya qilish. Yomg’irlatib sug’orriladi.
Muntazam ravishda maysazorning utski qismi kesilib turiladi. Buning uchun
maysani kesadigan elektrli, benzinli motorli o’roqlar (gazonokosilka) ishlatiladi. Xar
7-10 kunda 3-4 sm balandlikkacha kesiladi. Kesilgan o’t olib tashlanadi.
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
