Исломда мерос ва унинг тақсимоти

 
“Бир одам вафот топгач, унинг боласи бўлмаса ва 
синглиси бўлса, унга марҳумдан қолганнинг ярми 
берилади” (Нисо сураси, 176 оят). 
Мисол: бир аёл вафот этиб, ўзидан туғишган сингил, эр 
ва ота бир ука қолдирди. Туғишган сингилга ярим 1/2. Зеро, 
маййитнинг фарзанди ҳам, бошқа опа ёки синглиси ҳам, 
туғишган ака ёки укаси ҳам, ота ва онаси ҳам йўқ. Эрга ярим 
1/2. Зеро маййитнинг фарзанди йўқ. Агар маййитнинг 
фарзанди бўлганида эр тўртдан бир 1/4 олар эди. Ота бир ука 
асабалик жиҳатидан қолган меросни олиши керак эди. Аммо 
фарз эгалари меросни тамоман олиб бўлганлари учун у ҳеч 
нарса олмайди. 
Масаланинг асли 2 

---

www.madrasa.uz
 
39 
Туғишган сингил ярим 1/2 
1 та улуш 
Эр 
ярим 1/2 
1 та улуш 
Ота бир ука 
улуш қолмаган 
улуш йўқ 
5. Ота бир сингил. Ота бир сингил бешта шарт ила 
ярим 1/2 га меросхўр бўлади. Аввалги тўрттаси туғишган 
сингилдаги шартлардир.
Биринчиси: ота бир ака ёки ука мавжуд бўлмаслиги.
Иккинчиси: ота бир опа ёки сингил мавжуд бўлмаслиги.
Учинчиси: маййитнинг меросхўр зурриёти бўлмаслиги.
Тўртинчиси: қанча юқориласа ҳам ота бўлмаслиги 
керак.
Бешинчи: туғишган ака ёки ука, опа ёки сингил мавжуд 
бўлмаслиги. Агар бир ёки ундан кўпроқ туғишган ака ёки ука 
бўлса, ота бир сингил ҳажб бўлади. Аммо агар бир туғишган 
сингил бўлиб, у фарз эгаси сифатида ярим 1/2 олаётган бўлса, 
у ота бир сингил билан бирга учдан икки 2/3 ни олиш учун 
ота бир сингил олтидан бир 1/6 олади. Шунда икки аёлнинг 
улуши учдан икки 2/3 бўлади. Агар туғишган сингил бошқа 
билан бирга асаба бўлган бўлса, ота бир сингил у ила ҳажб 
бўлгани учун улуш олмайди. Зеро, бу ҳолатда туғишган 
сингил мерос олишда туғишган ука мақомида бўлади. Агар 
икки туғишган сингил бўлса, иккови учдан икки 2/3 ни олиб 
бўлгани учун ота бир сингил ҳеч нарса олмайди. Аммо шу 
ҳолатда ота бир сингилнинг ота бир укаси бўлса, ота бир 
сингил ўша укаси сабабидан асаба бўлади ва қолган улушдан 
насибадор бўлади.

---