Исломда мерос ва унинг тақсимоти

www.madrasa.uz
 
37 
босишига ижмоъ қилганлар. Бунда аёл аёлнинг ўрнини, эркак 
эркакнинг ўрнини босади. 
Мисол: бир киши вафот этди ва ундан ўғилнинг қизи, 
онанинг онаси ва туғишган ака қолди. Ўғилнинг қизига ярим 
1/2, онанинг онасига олтидан бир 1/6, қолгани асабалик 
жиҳатидан туғишган акага. 
Масаланинг асли 6
Ўғилнинг қизи 
ярим 1/2 
3 та улуш
Онанинг онаси 
олтидан бир 1/6 
1 та улуш 
Туғишган ака 
улушнинг қолган 
барчаси 
2 та улуш 
4. Туғишган сингил. Туғишган сингил тўртта шарт ила 
ярим 1/2 улушга ҳақдор бўлади.
Биринчиси: ака-укаси мавжуд бўлмаслиги. Агар ака ёки 
ука мавжуд бўлса, мерос улар орасида “бир эркакка икки аёл 
улуши” қоидасига мувофиқ тақсимланади.
Иккинчи шарт: опа-сингил мавжуд бўлмаслиги. Агар 
опа ёки сингил мавжуд бўлса, улар мероснинг учдан икки 2/3 
улушини тенг бўлиб оладилар.
Учинчи шарт: маййитнинг фарзандлари бўлмаслиги. 
Улар: ўғил, ўғилнинг ўғли қанча пастласа ҳам, қиз ва 
ўғилнинг қизи, қизнинг отаси қанча пастласа ҳам. Агар 
туғишган сингил билан ўғил жамлансалар, меросхўр ўғил 
туғишган сингилни меросдан ҳажб қилади. Агар туғишган 

---

www.madrasa.uz
 
38 
сингил билан қиз жамлансалар, бошқа билан асаба бўлиш 
сабабидан қиз ярим 1/2 улуш олгач, туғишган сингил қолган 
улушни асабалик жиҳатидан олади. Зеро, Ҳанафий мазҳабида 
туғишга ва ота бир опа-сингиллар қиз ва ўғилнинг қизи 
сабабидан асабага айланадилар. 
Тўртинчи шарт: қанча юқориласа ҳам ота бўлмаслиги 
керак. Агар туғишган сингил билан ота жамланса, ота 
туғишган сингилни меросдан ҳажб қилади.
Туғишган сингил ярим 1/2 олиши мукинлигига далил: 
َِكَرَ تِاَمِنفْص نِاَهَلَ فٌِتْخنأِنهَلَوٌِدَلَوِنهَلَِسْيَلَِكَلَهٌِؤنرْماِ ن إ