Islоm ta’limоti asоslari

Shirk

• Shirk (arabcha – sherik keltirish, Allohning sherigi bor deb e’tiqod qilish) – Alloh taologa xos bo’lgan sifatlarni Undan o’zgaga sobit qilish (ko’chirish)dir.
• Shirkning shar’iy tushunchasi – Maxluqni Robbil olamiynga 5 ishdan birida tenglashtirishdir. Ya’ni, Allohning zotida, sifatlarida, ismlarida, ishlarida va hukmlarida sherigi bor, deb e’tiqod qilishdir.

Shirkning turlari quyidagilar:

• ibodatda shirk keltirish;
• duoda shirk keltirish;
• robbilikda shirk keltirish;
• hukmda shirk keltirish;
• mulk va sultondagi shirk keltirish;
• xalq-yaratishdagi shirk keltirish;
• itoatda shirk keltirish.

Kufr (arabcha – to’smoq, inkor etmoq) – imonsizlik

• Kufrga quyidagi jiddiy gunohlar va jinoyatlar kiradi:
• shirk keltirish;
• namozdan voz kechish;
• sehrgarlik;
• zinokorlik;
• o’z joniga qasd qilish;
• ichkilikbozlik;
• qimorbozlik.

Qur’оni karim va umuminsоniy g’оyalar.

• «Qur’on» - arabcha «qara’a» (o’qimoq) fe’lidan olingan. Qur’on suralardan iborat. Sura Qur’ondan bir bo’lak bo’lib, eng kami uchta yoki undan ortiq oyatlarni o’z ichiga oladi. Qur’onda jami 114 ta sura mavjud. Oyatlar soni esa, Qur’on mantlarini taqsimlashning turli yo’llariga ko’ra, 6204ta, 6232ta, hatto 6666 tagacha belgilangan. Bu narsa Qur’on nusxalarining bir-biridan farqli ekanligini emas, balki undagi oyatlarning turlicha taqsimlanganligini bildiradi.

Islomshunoslik va Qur’onshunoslik xulosalari asosida suralarning xronologik tartibi

• 1. Makka davri (610-615 yillar). Yevropa olimlari bu davrda nozil bo’lgan suralarga «Nazmiy suralar» deb nom berganlar.
• 2. Makka davri (616-619 yillar), Muhammad s.a.v. va ularning izdoshlari doimiy ta’qib ostida yashagan va ko’pchilik Habashistonga ko’chib ketgan muhitda nozil bo’lgan. Bu suralarda Ollohning «Rahmon» sifatida ko’p tilga olinganligi sababli Yevropa olimlari ularni «Rahmon suralari» deb ataganlar.
• 3. Makka davri (610 yil boshlaridan 622 yil sentyabrigacha). Bu davrda ham Muhammad s.a.v. va sahobalar ta’qib ostida yashaganlar, maxfiy ravishda, ko’pincha shahardan tashqarida ibodatga to’planganlar. Bu davr suralarida islomning aqoidiga keng o’rin berilgan.