Islom karimov nomidagi toshkent davlat

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT
TEXNIKA UNIVERSITETI OLMALIQ FILIALI
“Kimyoviy texnologiya” kafedrasi
“Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi”fanidan
Kurs loyihasi


Havoni ajratish sexini pastki rektifikasiyalash minorasini moddiy va issiqlik hisoblari


Bajardi: Isparova Y.
Qabul qildi: Dotsent. Mamatqulov N.N
Olmaliq 2021 yil
“Tasdiqlayman”
Kimyoviy texnologiya
kafedra mudiri
Mamatqulov N.N
“___” _______ 2021 yil


KURS LOYIHASIGA TOPSHIRIQ
Fan nomi: “Noorganik moddalar kimyoviy texnologiyasi”

Guruh: 11^a-18 Kimyoviy texnologiya
Talaba: Isparova Yulduz
Rahbar: Mamatqulov N.N.
1. Loyiha mazmuni: Havoni ajratish sexini pastki rektifikasiyalash minorasini moddiy va issiqlik hisoblari

2. Boshlang’ich ma’lumotlar: 1000 t/y

3. Asosiy adabiyotlar:
1. Mirzaev F.M., Likevich V.A., Otakuziev T.A.. Mirzakulov X.. Kimyoviy
texnologiyaning nazariy asoslari. Darslik. - T., Uzbekiston, 2012.
2. Ismatov A.A., Otakuziev T.A., Ismoilov N.P., Mirzaev F.M.. Noorganik
moddalar kimyoviy texnologiyasi. Darslik. T., Uzbekiston, 2002,
3. Kattayev N. Kimyoviy texnologiya. O'quv qo'llanma,-T., Yangiyul polygraph
servise, 2008
4. Grafik qismning tuzilishi: Havoni ajratish sexini pastki rektifikasiyalash minorasini moddiy va issiqlik hisoblari

Kirish, Texnik qism, Texnologik qism, Hisob qism, Mehnat muhofazasi, Xulosa,

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
6. Loyihaning bajarish muddati

	1	2	3	4	5	Tanishtiruv yozuvi	Himoya
Rejada
Amalda

Kurs loyiha rahbari: Dotsent. Mamatqulov N.N


Mundarija
Kirish:

Texnik qism.

1. 
   Neft ishlab chiqarish texnologiyasi
   
2. 
   Neft fraksiyalari
   
3. 
   Rektifikatsion kalonnaning umumiy tuzulishi
   

Texnologik qism

1. 
   Rektifikatsion kalonnalarning ishlash prinsipi
   
2. 
   Uzluksiz ishlaydigan rektifikatsion kallonalar
   
3. 
   Davriy ishlaydigan rektifikatsion kallonalar
   

Hisob qism.

Moddiy balans

3.1. Havoni ajratish sexini pastki rektifikasiyalash minorasini moddiy va issiqlik hisoblari

Mehnat muhofazasi
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

Kirish

Texnologik jarayonlarni talab darajasida tashkil qilinishiga erishishning muhim

sharti institutlarda, konstruktorlik byurolarida va ishlab chiqarish korxonalarida
jarayonlarni ratsional rejimda borishini ta`minlovchi malakali kadrlar, mutaxassislar
etishtirishni taqazo qiladi.

Xalq xo’jaligining etakchi tarmoqlarida ishlashva ularni rivojlantirish o’z oldiga maqsad qilib olgan harbir yosh mutaxassis o’z faoliyatida fanva texnika yutuqlari bilan etarli darajada qurollangan bo’lishi zarur. Hayotga joriy kilinayotgan "Ta’lim to’g’risidagi" qonun va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi" Respublikamizda ta’lim tizimini isloh qilish va buning natijasi sifatida ertangi kunimizni bugungidan yaxshi bo’lishini ta’minlayoladigan kadrlar etishtirib chiqarishga qaratilgan.

Xalq xo’jaligining asosiy tarmoqlaridan biribo’lgan kimyo sanoati bugungi kunda tezrivojlanayotgan, yangitexnika va texnologiyalar joriy qilinib, mahsulot assortimenti va sifati talab hamda extiyojdan kelib chiqib yaxshilanib borayotgan soha hisoblanadi.
Kimyo sanoatini mutaxassis kadrlar bilanta’minlashda shu yo’nalishdagi kasb-hunar bakalavrlariga katta mas’uliyat yuklangan. Chunki sanoatning intensiv
rivojlanayotgan but armog’ida zamonav iytexnika va texnologiyalarni boshqara oladigan kadrlarga bo’lgan ehtiyoj kun sayin oshib bormoqda. Bu yo’nalishda tahsil olayotgan bakalavr tinglovchilari uchun «Kimyo texnologiyasida ishlab chiqarish jarayonlari va qurilmalari» fani asosiy fanlardan biri bo’lib, bu fan ularga o’zixtisosliklarini chuqur egallashlariga, umummuxandislik fanlaridan olgan bilimlarini mustahkamlashga hamda texnologik jixozlardan unumli foydalanish usullarini o’rganishlariga ko’maklashadi.

TEXNIK QISM.

Sanoatda neft juda katta ahamiyatga ega, chunki undan xalq xo‘jaligi ehtiyojlarini qondiruvchi turli xil maxsulotlar olinadi. Masshtan, neft raketalar uchun, dizel hamda ichki yonuv dvigatellari uchun

nilg‘i olishda eng boy manba hisoblanadi. Neftdan fakatgina mashinalar uchungina emas, balki uy-ro‘zg‘orda. korxonalarda ham yoqish uchun ishlatiladigan mahsulotlar (tabyiy gaz, qoramoy-«mazut») chiqadi. Surkov moylari, alkan moyi. ya’ni vazelin va boshqalar ham neft mahsulotidir.

Neft tarkibidagi maxsulotlarni ajratib olish uchun u turli usullar bilan qayta ishlanadi. Bu usullar orasida keng tarqalgani neftni fraksion haydashdir; bunda neft tarkibidagi mahsulotlar qaynash haroratiga qarab birin-ketin ajralib chiqadi. Neft haydalganda avvalo uning eng yengil qismi - gazsimon uglevodorodlar ajralib chikadi.

1.1-rasm. Rektifikatsiya qurilmasani umumiy ko‘rinisha

Neft haydalganda, asosai, uch xil fraksiyaga ajratiladi:

-150° gacha - gazolin ya’ni benzinlar.

-150° dan 300° gacha- kerosin.

- 300° dan yuqori - neft qoldigi, ya’ni koramoy (mazut).

Ajratib olingan uchala fraksiyaning har biri qaytadan haydaladi va turli xil mahsulotlar olinadi. Neft rektifikatlash qurilmasida haydaladi.

Rektifikatlash qurilmasi, asosan, uch xil qurilmadan tashkil toptan bo‘lib, birinchi qurilma kub (1) deyiladi. Haydalayotgan modda aralashmasi kub da buklanib ikkinchi qurilmaga, ya’ni rektifi­katsion kolonnaga (2) o‘tadi. Aralshma rektifikatsion kolonnada

fraksiyalarga ajraladi va alohida fraksiyalar sovitish qurilmasida (3) kondensatlanadi (suyuqlikka aylanadi).

Beizinlar fraksiyasi. Bu fraksiya molekulasida uglerod atomlarining soni 5 dan 9 gacha bo‘ladigan yengil utlevodorodlardan iborat bo‘lib, ulardan quyidagi mahsulotlar olinadi.

-Yengil benzin-gazolin yoki petroley efiri. Kdynash xarorati 40-70 S, solishtirma massasi 0,64-0,66 g/sm¹. Petroley efiri asosan, erituvchi sifatida ishlatiladi.

-Urtacha benzin (xakikiy benzin). Qaynash harorati 70-120 °S; zichligi 0,70g/sm\ Benzin fraksiyasi texnikaning qaysi sohasida ishlatilishiga ko‘ra aviatsion, avtomobil benzini va hokazolarga bo‘linadi. Texnikada o‘rta benzin fraksiyasi, asosan, ichki yonuvchi dvigatellarida yonilg‘i sifatida ishlatiladi.

Ogir benzin yoki boshqacha aytganda ligroin. Qay­nash harorati 120-140 °S; solishtirma massasi 0,73-0,77 g/sm³. Bu fraksiya dizel dvigatellari uchun yonilg‘i sifatida ishlatiladi.

Kerosin fraksiyasi. Bu fraksiyani tashkil kilgan uglevodo-rodlar molekulasida uglerod atomlarining soni 9 dan 16 gacha buladi. Kerosin fraksiyasi maxsus usullar bilan tozalangach, traktor dvigatellarida va uy-ruzgorda yonilgi sifatida ishlatiladi.