Isitma chiqishi: uni tushirish usullari, turlari, tana harorati normasi

ICHKI A’ZOLAR GANGRENASI

Ichki a’zolar gangrenasining klinik belgilari patologik jarayonning joylashuviga bog’liq.
Qorin bo’shlig’i a’zolari nekrozi natijasida yuzaga kelgan holatlarda peritonit belgilari kuzatiladi: isitma, qorin bo’shlig’ida kuchli og’riq, ko’ngil aynishi va yengillik bermaydigan qayt qilish. Tekshiruvda bosib ko’rish vaqtida o’tkir og’riqlar aniqlanadi. Qorin old devorining mushaklari taranglashadi. Maxsus alomatlar aniqlanadi (Shyotkin-Blumberg, Voskresensky, Mendel). Xarakterli simptom soxta yengillik belgisi — perforatsiya vaqtida o’tkir og’riq sezilib, keyin pasayadi va 1-2 soatdan keyin yana kuchayadi.
O’pka gangrenasida yuqori harorat, kuchli terlash, charchoq, puls sonining ortishi va qon bosimi pasayishi qayd etiladi. O’pkada ko’plab nam xirillashlar eshitiladi. Bemorning ahvoli og’ir bo’ladi va tezda yomonlashadi. Yo’talganda badbo’y balg’am ajraladi, u tindirilganda uch qismga bo’linadi:

• 
  Pastki qism — qalin ushoqsimon massa (buzilgan o’pka to’qimalari);
  
• 
  O’rta qism — qon va yiring aralashgan jigarrang suyuqlik;
  
• 
  Yuqori qism — ko’pik.
  

GANGRENANI DAVOLASH

Davolash kasalxonada o’tkaziladi va umumiy va mahalliy tadbirlarni o’z ichiga oladi. Kimyoviy va mexanik omillar (oyoq-qo’llarni ezilishi, kuyish, muzlash va boshqalar) ta’siri natijasida kelib chiqqan gangrenada bemor ortoped-travmatologlarga yuboriladi.
Patologiyaning boshqa turlarini qaysi shifokor davolashi uning qaysi sohada joylashuviga bog’liq:

• 
  Qorin bo’shligi a’zolari (me’da osti bezi, appendiks, o’t pufagi, ichak), shuningdek qandli diabetda oyoq-qo’llar gangrenasini davolashda — jarrohlar (umumiy jarrohlik bo’limi);
  
• 
  O’pka gangrenasini davolash — torakal jarrohlar;
  
• 
  Qon tomirlari patologiyasi tufayli rivojlangan bo’lsa, qon tomir jarrohlari.
  

Bemorga yotoq tartibiga amal qilish buyuriladi. Qon aylanishini rag’batlantirish va to’qimalarning oziqlanishini yaxshilash uchun choralar ko’riladi. Ko’rsatmaga binoan kollateral tomirlarning refleks spazmini bartaraf etish uchun novokainli blokadalar o’tkaziladi.
Yurak-tomir tizimining faoliyatini yaxshilash, infektsiya va intoksikatsiyaga qarshi kurashish uchun umumiy terapevtik choralar ko’riladi. Tomir ichiga eritmalar, plazma va qon o’rnini bosuvchi moddalar yuborish, agar kerak bo’lsa, qon quyish amalga oshiriladi. Antibiotiklar va yurak dori-darmonlari buyuriladi.
Qon tomirlari shikastlanishi natijasida hosil bo’lgan gangrenada eng muhim vazifalardan biri — bu hali ham hayotiyligi saqlanib turgan to’qimalarda qon aylanishini tiklashdir. Trombozlarda trombolitik preparatlar buyuriladi. Agar lozim bo’lsa, arteriyalarda jarrohlik aralashuvi o’tkaziladi.
Mahalliy terapiya taktikasi ham patologiya turiga bog’liq. Quruq gangrenaning dastlabki bosqichlarida konservativ terapiya o’tkaziladi. Demarkatsiya bolishi shakllanishi va nekrotik soha mumiyolashishidan keyin amputatsiya yoki nekrektomiya amalga oshiriladi. Amputatsiya darajasi oyoq-qo’l funktsiyasini maksimal darajada saqlab qoladigan va shu bilan patologiyaning tuzalishi uchun qulay bo’lgan qilib tanlanadi.
Nam gangrenada sog’lom to’qimalar doirasida nekrozning darhol kesib tashlanishi ko’rsatiladi. Nekrektomiya yoki amputatsiya shoshilinch ravishda amalga oshiriladi. Kesish gilyotina usulida bajariladi. Ichki a’zolar gangrenasida nekrotik a’zoni olib tashlash uchun shoshilinch jarrohlik aralashuvi amalga oshiriladi.

PROGNOZ VA OLDINI OLISH

Ta’sirlangan hududni saqlab qolish prognozi yaxshi emas, quruq gangrenada yashab qolish prognozi yaxshi. Nam gangrena qanday yakunlanishi patologik jarayonning tarqalishi va asoratlarning mavjudligiga bog’liq.
Gangrenani oldini olish choralariga erta tashxis qo’yish va nekroz rivojlanishiga olib keladigan kasalliklarni o’z vaqtida davolash kiradi. Shikastlanish holatlarida infektsiyaning oldi olinadi, zararlangan hududga qon ta’minoti yaxshilanadi.