Ishsizlik (4 soat) Reja

Blis-so‘rov savollari
Iqtisodiy davrning bosqichlarini sanab bering?
Ishsizlik turlari va ularning farqlari?
Ish bilan to’la bandlik deganda nimani tushunasiz?
Potentsial YaIM deganda nimani tushunasiz?
Xaqiqiy YaIM deganda nimani tushunasiz?
Mavzu bo‘yicha nazorat savollari

Savollar	Javoblar
1. Iqtisodiy tebranishlarning sabablarini qanday izohlaysiz?
2. Ishsizlikning qanday turlari mavjud? Ishsizlik darajasi qanday aniqlanadi?
3. Ishsizlikning tabiiy darajasi, ish bilan to’liq bandlilik tushunchalariga tavsif bering.
4. Potentsial YaIM ko’rsatkichini izohlab bering.
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining kelib chiqishiga qaysi holatlar sabab bo’ldi? Moliyaviy inqirozning ishsizlik darajasiga ta’siri qay tariqa ro’y beradi?

Masala 1. Quyidagi ma’lumotlar asosida ishsizlik darajasini aniqlang:
Jami aholi – 450 ming kishi, jumladan:
16 yoshgacha bolalar – 80 ming kishi;
–pensionerlar – 60 ming kishi, shundan 10 ming kishi hali ishlaydi;
–ishsizlar - 13 ming kishi;
–muddatli harbiy xizmatda – 5 ming kishi;
–lisey va kollej talabalari – 20 ming kishi; –uy bekalari - 5 ming kishi;
Masala 2. 2019 yilda shartli iqtisodiy tizimda aholi soni tarkibi to’g’risidagi quyidagi ma’lumotlar mavjud edi:
- ishchi kuchi soni – 350 mln. kishi,
- ishsizlar – 30 mln. kishi, jumladan:
- 15 mln. kishi korxona bankrotligi natijasida ishsiz bo’lib qoldi,
- 3 mln. kishi yangi kasbni o’rganadi;
- 3 mln. kishi ishlab chiqarish qisqartirilgani natijasida ishdan
bo’shatilgan;
- 5 mln. kishi korxona yangi faoliyat turiga o’tganligi tufayli ishdan
bo’shatildi;
- 4 mln. kishi ishlamaydi, chunki yosh bolalari va qari ota-onalari mavjud.
Tabiiy va haqiqiy ishsizlik darajasini hisoblang. Ouken qonunidan foydalanib, agar potensial YaIM 4 mlrd. pul birligini tashkil etgan bo’lsa, YaIMning uzilishini aniqlang.

Masala 3. Iqtisodiyot quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalangan: aholining umumiy soni 650 kishi, mehnatga layoqatli bo’lmagan yoshdagi aholi soni 140, ishsizlar soni 19, ishchi bilan band aholi soni 380 bo’lsa ishsizlik darajasini toping.