|
2008 yil, 8 iyun, Nortgempton.
Ellani o'zining Aziz bilan yozishuvlarida
hamon hayron qolarli narsa - bu avvalo
yozishuvlarning o'zi, degan xulosaga keldi.
Ular barcha jihatlarda bir-birlaridan katta farq
qilar edilar va maktublarning buncha tez
almashinuvi g'alati edi.
Aziz uning uchun har bo'lagi birma-bir to'ldirib
boriladigan «pazl» kabi edi.
Navbatdagi har bir maktub yaxlit manzarada
o'z o'rnini egallab borardi. U manzarani hali
to'liq ko'rmagan, lekin nima uchunligini bilmay
turib ham, o'zi xat yozishayotgan bu noma'lum
insonda bir qancha muhim narsalarni kashf
etgan edi. Azizning blogidan unga Azizning
kasbi fotograf ekani, dunyoning eng olis
chekkalariga borib kelishni o'z uyi yonidagi
bog'ga sayrga chiqib kelishday tabiiy, deb
hisoblaydigan otashin sayohatchi ekani ma'lum
bo'ldi.
Tabiatan tinib-tinchimas ko'chmanchi bu inson
qayerga - Sibirgami, Shanxaygami,
Kalkuttagami, Kasablankagami - bormasin,
hammasi unga o'z uyidek edi. Orqasida
ryukzagi va qo'lida fleytasi (naysimon muzika
asbobi) bilan sayohat qilarkan, Ella xaritada
zo'rg'a topadigan yerlarda ham o'ziga do'stlar
topardi. Na qattiqqo'l chegarachilar, na viza
berishni istamaydigan hukumatlar, na ekzotik
(uzoq mamlakatlardagi) parazitlar, na yeb
bo'lmas taomlar, na o'g'rilar - hech nima -
Azizni dunyoning barcha tomonlariga
sayohatga borish yo'lini to'sa olmas edi.
Ella Azizni boshqarib bo'lmas sharsharaga
o'xshatdi. Ella o'z uyidan bir qadam tashqariga
chiqishga ham qo'rqsa, u hammayoqni portlata
oladigan tabiat egasi edi. Agar Ella yangi ish
boshlashga shoshmaydigan va o'zida jur'at topa
olmaydigan odam bo'lsa, u, aksincha, oldin
ishni qilib, keyin pushaymon bo'lishi mumkin
edi, agar pushaymon bo'lsa, albatta. Garchi
Azizda g'oyaviylik va otashinlik kuchli esa-da,
u chinakamiga tirik, hayotiy inson edi.
Ella o'zini liberal-demokrat deb, garchi
senagoga bormasa-da, yahudiy diniga mansub
deb, go'sht yemaydigan parhezkor deb hisoblar
edi. O’z ichki dunyosini, hayotining barcha
muhim pallalarini, xuddi o'z xonadonini
qanday tartiblashtirgan bo'lsa shunday
yaxshilab va botartib qilib, tushunchalarga
ajratib chiqqan edi. Qolaversa, uningcha
hozirgi davrda ham, oldingi davrlarda ham
dunyodagi, dindagi asosiy muammo bir dinni
boshqasidan afzal o'ringa qo'yilishida edi. U
fanatizmdan nafratlanardi, lekin yuragining
tubida islom fanatlarini boshqalarning
barchasidan yomonroq hisoblardi.
Azizning esa ma'naviyati yuksakligi aniq va
dindorligi ham ravshan edi. U 1979 yili islomni
qabul qilgan bo'lib, buni «Karim Abdulla
Jabbordan keyin va Ket Stivensdan oldin»
qilganini hazil aralash tan olar edi. (Karim
Abdulla Jabbor, tug'ilgandagi ismi
- Ferdinand Lyuis Alsindor, 1947 yil tug'ilgan -
taniqli amerika basketbolisti.) Basketbol
tarixida eng yaxshi o'yinchilardan biri bo'lgan,
deb hisoblana- di. (Ket Stivens - tug'ilgandagi
ismi Stiven Demetr Giorgiu, 1978 yil tug'ilgan.
Islomni qabul qilgach, ismi Yusuf Islom, deb
o'zgartirilgan ingliz shoiri va ashulachisi.)
Lekin bu uning turli mamlakatlardagi har xil
dinlarga sig'inuvchi odamlar bilan
munosabatda bo'lishiga va ularning
hammalarini «Iloh huzuridagi o'z yoru
birodarlari» deya e'lon qilishiga halal bermas
edi.
Insonparvarlik qarashlari yorqin, qat'iy pasifist
(urushga qarshi turuvchi) Aziz dinlar orasidagi
farq, mohiyatan faqat «lingvistik (ya'ni
tillarning turliligi bilan bog'liq) muammo» deb
biladi. Til haqiqatni yoritishdan ko’ra ko'proq
berkitadi va natijada odamlar bir-birlarini
tushuna olmaydilar, deb hisoblaydi.
Tushunmovchiliklar bilan yo'g'rilgan bu
dunyoda hech bir suhbatdoshga qat'iy ishonib
bo'lmaydi, chunki eng kuchli ishonch ostida
ham tushunmovchiliklar to'lib yotgan bo'lishi
mumkin.
Aziz va Ella vaqtning turli mintaqalarida
yashashadi. Va bu lug'aviy ma'noda ham,
majoziy ma'noda ham shunday edi. Ella uchun
vaqt avvalo kelajakni bildirardi. Uning
hayotida kelgusi vaqtlarga - kela-si yilga,
kelasi oyga, ertaga, hattoki keyingi soatga oid
rejalar muhim o'rin egallaydi. Masalan,
magazinga yoki ustaxonaga borish kabilarni
Ella oldindan belgilab qo'yadi va hamisha
sumkasida ustaxonalarning ish soatlari va sotib
olinishi kerak bo'lgan narsalarning ro'yxatlarini
bo'ladi.
Aziz uchun esa vaqt faqat HOZIR ko'rinishida
mavjud, qolgan hammasi sarob. Shuning uchun
u ishq «ertaga oid reja» bilan yoki «kechagi
kun xotirasi» bilan sira bog'liq emas, degan
qat'iy fikrda edi. Ishq faqat shu yerda va faqat
hozir bor bo'lishi mumkin. Dastlabki elektron
xatlaridan biri yakunida u: «Men so'fiyman,
HOZIRning farzandiman» deb yozgan edi.
“O’z fikrlarida juda qo'p vaqtini o'tmishga va
undan ham ko'pini kelajakka bag'ishlaydigan,
ammo hech qachon HOZIRda yashamaydigan
ayol uchun bu so'zlar g'alati tuyulardi», - deb
javob bergan edi unga o'shanda Ella.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
