Исходные данные для проектирования

"MIKRORAYONNI REJALASHTIRISH VA RIVOJLANTIRISH" LOYIHASI UCHUN VAZIFA VARIANTLARI BO'YICHA DASTLABKI MA'LUMOTLAR

variant	turar-joy binolari	%	aholining demografik tarkibi	% aholining	yosh tarkibi	%
4	2	12	singillar	15	0-6 yil	10
	5	45	2 soatlik oilalar	30	7-15 yil	20
	12	43	3 soatlik oilalar	30	16-17 yil	5
			4-5 soatlik oilalar	20	18 va undan	ko'p 65
			dan ortiq oilalar 6 va	5 dan ortiq

LOYIHA TARKIBI

1. Uy-joy, jamoat binolari , umumiy foydalanishdagi yashil joylar , sport xo'jaligi va boshqa joylar , kommunal maqsadlar uchun mo'ljallangan ob'ektlar , ko'chalar, yo'llar va piyodalar yo'laklari joylashgan 1:2000 o'lchamdagi mikrorayon bosh rejasi.

2. 1:100 (1:200) miqyosida yo'llarning transvers profilleri, piyoda yo'llari.

Jadvallar: a) tushuntirish; b) texnik – iqtisodiy ko'rsatkichlar; v) mikrorayon hududining balansi .
1:1000 (1:2000) shkalasida mikrorayonning funktsional rayonlashtirish sxemasi – kuzatuv qog'ozida amalga oshiriladi.

3. Mahalliy hududni miqyosda obodonlashtirish fragmenti 1:100 (1:200 ; 1:500).

4. 14 – 20 betdagi tushuntirish yozuvi.

Mikrorayonni loyihalash uchun algoritm

	Uy-joy fondini, aholi sonini va madaniy-maishiy xizmat ko'rsatish muassasalarini hisoblash
	2152015-161290 hududni loyihaoldi tahlil qilish (hududning yengilligi, gidrologiya, yashil plantatsiyalar va boshqalar)
	fhududni unksional rayonlashtirish, Hududlar: turar-joy, maktab, maktabgacha ta'lim muassasalari, ijtimoiy-savdo markazi, kommunal qurilmalar
Formalash uy				-68580 90170 xizmat ko'rsatish muassasalarini joylashtirish
	mikrorayon hududiga transport xizmati
	2152015-166370 2152015-162560 mikrorayon hududini obodonlashtirish mikrorayonni
	rejalashtirish va qurishning texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlari

UY-JOY MIKRORAYONINI REJALASHTIRISH LOYIHASINI AMALGA OSHIRISH TARTIBI
II. Kirish
Qurilish rayonlash-shaharning turar-joy hududini turli qavatli binolarga ajratish. Qurilish rayonlashtirish maqsadi hisoblanadi:

• 
  turar-joy maydoni kvadrat metr umumiy sonining % uning asosiy turlari muayyan nisbatlarini tashkil etish bilan bir butun bo'lib, bu shahar sharoitida eng munosib va uning ayrim joylarda, qavatlar va tabiat turar-joy binolari turlari tanlash;
  
• 
  relyef va muhandislik-geologik sharoitlarni hisobga olgan holda shahar hududida qurilishning asosiy turlarini to'g'ri joylashtirish , hududni yangi qurilish va turar-joylarni rekonstruksiya qilishda eng iqtisodiy foydalanish;
  
• 
  shaharning muhim elementlarini me'moriy jihatdan eng qiziqarli echimlarni topish tabiiy sharoitlardan samarali foydalanish – er, suv omborlari,yashil joylar. Bunday elementlarga quyidagilar kiradi: shahar va tuman markazlari, shaharning asosiy magistrallari, maydonlar, ko'llar, shaharga kirishlar va h.k. bularning barchasi shaharning murakkab tuzilishida ko'rib chiqiladi va hal etiladi, chunki bu dizayn usuli bilan siz haqiqatan ham to'g'ri echim topishingiz mumkin.
  

Hozirgi vaqtda shaharning turar-joylari mikrorayonlarga bo'lingan. Turar-joy maydonining asosiy tarkibiy bo'linmasi hisoblanadi.
Turar joylar va mahallalarning shaharsozlik yechimi zamonaviy davrda yuzaga kelgan yangi ijtimoiy talablarga javob berishi kerak. Aholining ijtimoiy xizmat ko'rsatish shakllarini rivojlantirish , ayolni samarasiz uy mehnatidan ozod qilish, bolalarni tarbiyalashning ijtimoiy shakllarini rivojlantirish (bolalar bog'chalari va bog'lar, maktab – internatlar va kengaytirilgan kun maktablari) asosida hayotni o'zgartirish, maktab yoshidagi barcha bolalarni to'liq qamrab olgan majburiy o'rta ta'lim madaniy va maishiy xizmat ko'rsatish tizimini beradi aholi tuzilmani shakllantirishda juda katta ahamiyatga ega umuman, turar-joy hududlari va mikrorayonlar.
Madaniy va maishiy xizmat ko'rsatish muassasalari turli xil foydalanish chastotasiga ega bo'lib, ular guruhlarga bo'linishi mumkin – har bir bunday qadam uchun muassasalar uchun yurish yondashuvining muayyan masofalari yoki kirish ( xizmat ko'rsatish radiusi) ni o'rnatib, ulardan qulay foydalanishni ta'minlaydi.
Xizmat ko'rsatishning to'rtta bosqichi mavjud.
P e r a i s t u p e n l aholi har kuni foydalanadigan muassasalar va qurilmalardan iborat.
Bunga quyidagilar kiradi: bolalar bog'chalari va bog'lar , maktablar , oziq-ovqat va asosiy ehtiyojlar sanoat do'konlari, oshxonalar kafe , dorixonalar, Atelier maishiy xizmat (ta'mirlash ustaxonalari, qabul qilish punktlari). Xizmat radiusi 350 – 500 m ichida qabul qilinadi.
Madaniyat uylari , klublar, kinoteatrlar, kutubxonalar, savdo markazlari, restoranlar, aloqa muassasalari( pochta, telegraf), poliklinikalar, tug'ruqxonalar va tuman shifoxonalari, sport markazlari (sport zallari, suzish havzalari, sport mashg'ulotlari) tashrif buyurilgan aholi vaqti-vaqti bilan. Ikkinchi darajali muassasalar va qurilmalarga xizmat ko'rsatish radiusi 1000 – 1200 m da qabul qilinadi , bu ularga transport xizmatlariga murojaat qilmasdan 15 – 20 daqiqa yurish imkonini beradi.
T r e t i s t u p e n l – aholi tomonidan tashrif buyuriladigan muassasalar va qurilmalar dastlabki ikki bosqichdagi muassasalarga qaraganda kamroq. Bunga ma'muriy va xo'jalik muassasalari, Madaniyat saroylari, muzeylar, ko'rgazmalar, teatrlar, sirklar, kontsert zallari , yirik kinoteatrlar, shahar sport markazlari (stadionlar, suzish havzalari, suv stantsiyalari), shahar savdo markazlari, ixtisoslashtirilgan shifoxonalar va tibbiyot markazlari, ilmiy va o'quv markazlari kiradi. Ushbu muassasalarning barchasi umumshahar, viloyat, ba'zan esa davlat poytaxtlarida respublika ahamiyatiga ega . Ularga kirish odatda shahar transporti orqali amalga oshiriladi.
H e t v e r t a i s t u p e n l – muassasalari va shahar atrofi joylarda joylashgan ommaviy qisqa muddatli va uzoq muddatli dam olish qurilmalar. Bunga quyidagilar kiradi: suv stantsiyalari va sayohlarni, restoranlar, kafelar, mehmonxonalar, motellar, baliq ovlash, tosh va sayyohlik bazalari , dam olish uylari, sanatoriylar, shahar atrofidagi bolalar muassasalari va boshqalar.
Yuqorida ko'rsatilgan xizmat ko'rsatish radiusiga (350 – 500 m) rioya qilingan holda, birinchi bosqichdagi muassasalar va qurilmalar mikrorayonlarda joylashtiriladi. Shundan kelib chiqqan holda, besh qavatli binoda va 2800 – 3200 m 2 uy-joy fondining zichligi bo'yicha mikrorayonda optimal aholi soni² 1 gektar maydonda 6-9 ming kishi bo'ladi . Aralash ( 5, 9, 16 va undan ko'p qavatlar) asosan to'qqiz qavatli, zstroyke mikrorayonlar aholisi 16 – 18 ming kishiga yetishi mumkin.
Hozirgi vaqtda shahar hududidan foydalanish samaradorligini oshirish va aholining sanitariya – gigiyena sharoitlarini yomonlashtirmasdan shaharni muhandislik bilan ta'minlash samaradorligini oshirish maqsadida qurilish zichligi va uy-joy fondini ko'paytirish tendentsiyasi mavjud.
Kichik shaharlarda shaharning turar-joy hududi mikrorayonlarga bo'lingan bitta turar-joy maydoni.
Har bir turar-joy hududida yashaydigan mahallalarni birlashtiradigan o'z markazi mavjud. Shahar o'sishi bilan men uning rejalashtirish tizimini murakkablashtiraman, turar-joylar soni ortadi, magistral ko'chalar tarmog'i yanada rivojlanadi.
Katta shaharlarda jamoat markazlari tizimi, shuningdek, ma'muriy muassasalar, aloqa muassasalari, uy-joylar guruhining markazidan eng uzoq xizmat ko'rsatadigan kinoteatrlar joylashgan shahar ahamiyatiga ega sub-markazlarni ham o'z ichiga olishi mumkin.
Uylarning o'zaro joylashishiga va ularning tumanning qizil chiziqlariga nisbatan joylashishiga qarab, mikrorayonlarni qurish uchun quyidagi usullar farqlanadi: perimetri , guruh, kichik, birlashtirilgan.
P e r va m e t r a l l n a s a C t r o D k a tuman cheklash qizil ko'cha chiziqlar bo'ylab uylar joylashtirish bilan tavsiflanadi. Ushbu qurilish usuli me'moriy jihatdan eng sodda, ammo bir qator kamchiliklarga ega. Ular kichik hajmi taqdirda tumanlarda kambag'al shamollatish, ko'cha makon, dunyo bo'ylab turar-joy binolari salbiy yo'nalishini majbur bilan ichki makon aloqa yo'qligi o'z ichiga olishi kerak. Katta sirt yamaçları bo'lgan bunday binolar bilan , ko'plab binolar, er osti qavatining balandligi va ba'zan qo'shimcha qavatlarga ega bo'lish uchun zarur bo'lgan muhim farqni keltirib chiqaradigan (gorizontal bo'ylab) uzoq tarafga ega bo'lishi kerak.
G r u p p o a i s a C t r o y k a katta mikrorayon hajmi (10 – 12 gektar) uchun ishlatiladi va nisbatan kichik ichki hovli – bog'lar shakllantirish alohida guruhlar tomonidan turar-joy binolari joylashtirish bilan tavsiflanadi. Qattiq perimetri rivojlantirish ustidan muhim afzalliklari bor. Ularda joylashgan binolar va yashil maydonlarga ega bo'lgan tumanlararo bo'shliqlar ko'chaning umumiy me'moriy-mekansal yechimiga kiritilgan bo'lib, u o'zining tashqi qiyofasini yanada mazmunli va xilma-xil qiladi: mikrorayonning shamollatilishi sezilarli darajada yaxshilanadi. Alohida hovli - bog'larning havalandırılması uchun, guruhga tegishli binolar o'rtasida bo'shliqlar mavjud. Faqat sovuq mavsumda kuchli shamollarga ega bo'lgan Shimoliy hududlarda eng qulay mikroiqlim sharoitlari ushbu guruhning uylariga kirish uchun uylar orasidagi bo'shliq bilan yopiq hovlilarda yaratiladi.
C t r o h n a s a s t r o y k a uylarning joylashuvi bilan parallel qatorlar bilan tavsiflanadi, ko'chalar yo'nalishidan qat'i nazar. Kichik binolar barcha turar-joylarni insolyatsiya, ventilyatsiya va ichki tuman joylari va transport yo'llari bilan o'zaro bog'liqlik bilan bir xil sharoitda joylashtirish istagidan kelib chiqdi. Kichik qurilish, ba'zi gigiena afzalliklari bilan, bu holda uylar uchlari chiqib qaysi ko'chasi, me'moriy yechim ba'zi qiyinchiliklar yaratadi.
Odamlar uchun, ayniqsa, bolalar uchun to'g'ridan-to'g'ri quyosh nurining ahamiyati kichik binolarni uy-joy mikrorayonlarini qurish uchun gigienik jihatdan eng oqilona tizim sifatida ko'rsatdi. Kichik binolar katta shaharlararo tranzit harakati (narimer, shaharning chekka hududiga kiruvchi avtomobil yo'llarida) bilan asosiy ko'chalarda muvaffaqiyatli qo'llanilishi mumkin. Bunday hollarda, uy-joylar ko'cha shovqinidan uy aholisining haddan tashqari charchoqlanishiga yo'l qo'ymaslik uchun ko'cha-ko'yda joylashgan. Ko'cha va mahallada yashil maydonlarni keng qo'llash orqali ko'chaning qulay me'moriy ko'rinishini yaratishingiz mumkin.
Tumanlarning paydo bo'lishi, avtomobil harakatining o'sishi bilan, avtomobil tez orada yashovchini tashvishga solib, shaharning sanitariya-gigiyena sharoitlarini (shovqin, havo havosining chiqindi gazlari bilan ifloslanishi) yomonlashib, ko'cha harakatlarida shikastlanishga olib keldi.
Oddiy turar-joylardan ko'ra katta bo'lgan mahallalarda turar-joy binolarini joylashtirish turar-joylarni ko'cha harakatlaridan ajratishga imkon berdi.