Қишлоқ хўжалик экинларини зараркунандалари, касалликлари ва уларга қарши кураш чоралари

Помидорнинг жуфт стрик касаллиги
- жуфт cтрик дунёнинг барча 
мамлакатларида, жумладан Ўзбекистонда очиқ далаларда ва 
айниқса иссиқхоналарда кенг тарқалган.
Касаллик баргларда уларга олачипор тус берувчи оч-яшил доғлар 
ва кичик кулранг-қўнғир некрозлар, новдаларда қўнғир чизиқлар 
пайдо бўлиши билан бошланади. Сўнгра доғлар яшил, сариқ ва 
қўнғир тус олади, барглар ўсмайди ва ривожланмайди, пастга 
қараб букилади; доғлар қўшилиб, бутун баргни қоплайди, барг 
нобуд бўлади. Айрим новдаларнинг учи қурийди, ўсимликлар 
пакана бўлиб қолади. Умуман, поя, новда, барг банди ва мева 
бандларида узуқ-узуқ чизиқ ва тасмасимон доғлар ривожланиши 
(4.19 расм) жуфт стрикка хос диагностик белги ҳисобланади .
Мевалар сони камаяди, улар дағал, қаттиқ бўлиб қолади, устлари 
ҳар хил ҳажмдаги қўнғир, сув шимиб олганга ўхшаш некротик 
доғлар ва яралар билан қопланади. Касаллик ривожланиш даражаси ўсимликни зарарлаган вирус 
штамми ва экологик факторларга боғлиқ. 
Кураш чоралари.
Экиш учун 3 йил давомида сақланган уруғни ишлатиш помидор вируслар билан зарарланишини 
кескин камайтиради.
Очиқ далаларда: 
• Шира, трипс ва саратонга қарши системали инсектицид, бегона ўтларга қарши гербицид 
қўллаш, чидамли ва/ёки толерант навлар экиш; 
• Помидорни гулзор, ғалла, боғлардан, қишлаган лавлагидан, картошка ҳамда бедадан узоқ ёки 
шамол беда томондан эсмайдиган далаларга экиш; 
• Олдинги йили ТМВ ёки жуфт стрик билан зарарланган помидор, тамаки, бақлажон, қалампир 
ҳамда вируслар билан касалланган картошка далаларига помидор экмаслик; 
• Помидор ҳар 3-4 йилда ўша далага қайта экишни таъминлайдиган алмашлаб экишни жорий 
этиш (помидор ва бақлажон учун энг яхши ўтмишдошлар – полиз экинлари ва бошоқли ўтлар, 
қониқарлилари – карам, илдизмевали экинлар, пиёз ва сабза ўтлардир);
4.18-расм. Помидорда тамаки